پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در شبکه‌های ماهواره‌ای وهابیت، شبهه‌ای مطرح گردیده مبنی بر این‌که در منابع شیعی روایتی وجود دارد که مشروعیت نماز تراویح را می‌رساند ولی علمای شیعه از بروز این‌گونه روایات‌ها به شیعیان ترس داشته و به انکار آن می‌پردازند. قوی‌ترین روایتی که ایشان به آن استناد می‌کنند، روایتی است که در ادامه آمده و سپس به نقد آن می‌پردازیم: «امام صادق (علیه السلام) فرمودند که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در ماه رمضان پس از نماز عتمه (عشاء) نمازهای بیشتری می‌خواند؛ به همین رو، مردم نیز آمده و پشت سر حضرت به نماز می‌ایستادند، اما حضرت آن‌ها را رها کرده و وارد خانه می‌شد و چون دوباره باز می‌گشت، باز هم آن‌ها پشت سر حضرت به جماعت می‌ایستادند و این کار تکرار می‌شد. حضرت به آن‌ها فرمود: پس از نماز عشاء (چه در ماه رمضان و چه) در غیر ماه رمضان، این نماز را نخوانید.»[1] و اما نقد بر شبهات وارد شده به این روایت و برداشت‌هایی که از آن داشته‌اند:

اولاً این‌که بر خلاف آنچه شبهه افکنان گفتند مبنی بر این‌که علمای شیعه از بیان چنین روایتی ترس داشته و یا اصلاً آن را برای شیعیان مطرح نمی‌کنند، ما در اینجا با آوردن اصل روایت (ترجمه) و سند آن از منابع شیعی، که به وفور در همه کتاب فروشی‌های معتبر موجود و بارها تجدید چاپ شده، این شبهه را باطل و هویت معاندین را بر ملا ساختیم. از این‌جا به بعد به نقد مفاهیمی می‌پردازیم که از این روایت فهم نمودند... با اندکی دقت در متن روایت، به خوبی متوجه می‌شویم که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با توجه به حضور مردم در نماز نافله، آن را قطع کرده و به خانه تشریف بردند. که این اقدام عملی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌تواند دلیلی بر عدم رضایت ایشان از عمل انجام شده توسط مردم باشد.

جای شک نیست که نماز تراویح، نزد اهل سنت، مخصوص ماه رمضان بوده و نه غیر آن. همان‌گونه که در روایت آمده بود رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نافله نماز عشاء را به جا می‌آورده و پس از آن در طی چندین مرتبه که متوجه حضور مردم برای به جماعت خواندن این نماز می‌گردید، نماز خود را قطع فرمود. و تازه این‌که پس از نماز صبح به صورت رسمی اعلام فرمود که این پیش‌گیری و ممانعت من اختصاص به ماه رمضان نداشته و بنابراین شما پس از ماه رمضان نیز چنین نمازی نخوانید. نکته دیگر این‌که تفاوت زیادی وجود دارد بین این‌که یک یا دو روایت را با ضرب و زور بخواهیم بر معنای غیر واقعی آن حمل کنیم تا این‌که با وجود روایات فراوانی که بر عدم مشروعیت نماز تراویح وجود دارد و نخواندن چنین نمازی توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و بسیاری دیگر از صحابه و به خصوص خود «عمر» که بدعت آن را نهاده بود، بر آن پافشاری کنیم.

دیگر آن‌که نظیر همین روایت را بخاری نیز در کتاب خود موسوم به صحیح، آورده و تصریح کرده که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به شدّت با نمازگزارانی که (به جهت خواندن نماز مستحبی) می‌خواستند به ایشان اقتدا کنند، برخورد کرده و دستور داد تا به خانه‌های خود بروند: «زید بن ثابت گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حجره‌ای از لیف خرما یا حصیر ساخت و برای نمازخواندن در آن از حجره خارج شد؛ مردانی به دنبال حضرت به آن حجره رفته و به حضرت اقتدا کردند. شب دیگر نیز آمدند، امّا حضرت از نماز خواندن با آن‌ها خودداری فرمود و برای نماز بیرون نیامد. مردم صدایشان را بلند کرده و درب خانه حضرت را زدند. حضرت با خشم بیرون آمده و فرمود:... بروید نمازتان را در خانه بخوانید؛ چراکه نماز در خانه بهتر است، مگر نمازهای واجب.»[2]

پس با بیان این روایت اولاً به کذب بودن ادعای شبکه‌های وهابیت پی می‌بریم و دوم این‌که به جماعت خواندن نمازهای نافله چه در ماه رمضان و چه در غیر این ماه، از جانب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) رد شده است.

پی‌نوشت:

۱. شیخ کلینی، الکافی، باب مایزاد من الصلاه فی شهر رمضان، دار الکتب الاسلامیه، طهران ۱۳۶۷. محقیق: علی اکبر الغفاری، ج ۴، ص ۱۵۴، ح ۲
۲. محمد بن اسماعیل البخاری، صحیح البخاری، کتاب ۸۱، کتاب الادب، باب ما یجوز من الغضب، بیروت ۱۴۰۷ ه.ق، تحقیق: د. دیب البغا، ج ۵، ص ۲۲۶۶، ح ۵۷۶۲