پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اهل‌حق (یا چند شاخه از آن) می‌گویند خالق هستی و خداوند قابل رویت بوده و باید خداوند را دید و خداوند در جامه‌های گوناگونی دیده شده و در ذات افراد مختلف حلول نموده است. بنابراین عمده افراد نویسنده و یا برخی مرشدان آن‌ها قائل به جسمیت و رویت خداوند بوده و ما نیز بارها در گفت‌وگو با افراد اهل‌حق کلماتی که موید چنین عقایدی باشد دیده و شنیده‌ایم. کلمات فرقه اهل‌حق در این رابطه پراکنده و مشوّش و گاهی متفاوت و مختلف می‌باشد. به عنوان نمونه برخی از نوشته‌های منسوب به فرقه اهل‌حق در این رابطه ذکر می‌گردد.

نورعلی الهي [1] از نویسندگان اهل‌حق در این باره می‌نویسد: «تا کسی قلب خودش را آیینه‌وار صیقل ندهد نمی‌تواند خدا را ببیند. زیرا خدا از ما سوا نیست و روگرداندن به این طرف و آن طرف (قبله) ملاک نیست.»[2] و می‌نویسد: «آن وقت خدا را شناخته و دست به گردن خدا می‌اندازد.»[3] و می‌نویسد: «خدایی که به آيات (از آثار) بشناسیمش به درد نمی‌خورد.»[4] و نیز می‌نویسد: «... و هنوز هم هر وقت خدا را می‌بینم از خود شرمنده می‌شوم اگرچه او هم هیچ‌وقت به رویم نیاورده است.»[5] و می‌نویسد: «ما می‌گوییم خدایا بیا جان آن سبیل‌هایت...».[6]

بعضی از همین افراد معتقدند خداوند در زمان‌های مختلف به صورت انسان‌های مختلفی درآمده که ممکن است به شکل پیامبر یا امام و یا هر شخص دیگری باشد. ظاهراً برجسته‌ترین صورت آدمی خداوند به جامه علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) بوده است. در این رابطه نورعلی الهی می‌نویسد: «جسم علی آیینه و ذاتش ذات خداست که جسم آیینه‌وار آن ذات را منعکس می‌کند. به اعتبار جسم و روح شخص مخلوق است و به اعتبار ذات، ذات خداست.»[7] سپس می‌نویسد: «حضرت علي (علیه السلام) دو جنبه دارد: اول آن‌که به دیده حق‌بینان مظهر الله است؛ یعنی آئینه وجودش محل ظهور جلوه نور ذات حق است، جنبه دوم آن‌که ظاهراً بشر است به اعتبار آن‌که مظهر الله است ذات او ازلی و ابدی خواهد بود.[8]

اما پدر نورعلی الهی آقای نعمت‌الله جیحون آبادی با صراحت بیشتری مطلب را بیان نموده و در سروده‌های خود آورده است:
به دور محمد همان کردگار
شد از جامه مرتضی آشکار [9]

چو شد ذات حق در جهان آشکار
بیامد ابر دون خاوندگار

به کل خلایق به زیر و زبر
علی خالق است نیست جز او دگر

خداوند ما حیدر است در دو سر
به جز او نخواهیم کس دادگر [10]

اول بد علی ذات آن لایزال
دگر بد حسن با حسین ز آن جلال [11]

منابع:
[1]. نورعلي الهی فرزند نعمت الله جیحون آبادی رهبر شاخه دراویش حياسي (ایاذی)، دارای چند تألیف بوده، قبر وی در هشتگرد ساوجبلاغ می‌باشد. جیحون آباد یکی از روستاهای توابع شهرستان صحنه استان کرمانشاه است.
[2]. الهي نورعلی، آثارالحق، ج 1، جیحون، ص 213
[3]. همان، ص 212
[4]. همان، ص 115
[5]. همان، ص 23
[6]. همان، ص 56
[7]. همان،ص 422
[8]. الهي نورعلی، برهان الحق، جیحون، ص 652
[9]. جيحون آبادی نعمت الله، شاهنامه حقیقت، ص 8
[10]. همان، ص 31
[11]. همان، ص 127

برای مطالعه بیشتر در این زمینه رجوع شود به کتاب شناخت فرقه اهل حق اثر عبدالله خدابنده انتشارات امیر کبیر