پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سابقاً بیان کرده بودیم که موبد رستم شهزادی، با بیان شبهه‌ای، تلویحاً اسلام و دیگر ادیان ابراهیمی را مورد هجمه قرار داده بودند، به این جهت که خدا در نگاه این ادیان، صفات مردانه دارد. ما نیز در پاسخ ایشان گفتیم که اولاً اگر برای الله از صفات یا ضمایر مذکر استفاده می‌شود، نه به علت گرایش مردسالارانه، بلکه به جهت قواعد زبانی است. ثانیاً در گاتهای اوستا و دیگر بخش‌های اوستا نیز همواره اهورامزدا با ضمیر و صفات مذکر خوانده می‌شود. همچنین گفتیم که نام الله و صفات او اگر مذکر هستند، از لحاظ مَجازی است، نه حقیقی (چون الله بنابر آموزه‌های اسلامی، فراتر از جنسیت و جسمانیت است)[1].
گذشته از قواعد زبان‌شناسی که نشان‌ می‌دهد اهورامزدا مذکر است، اسناد و شواهدی از اوستا و متون پهلوی در دست داریم که گویای این است که اهورامزدا در حقیقت هم مذکر است! یعنی صفات و حتی چهره و اندامی کاملاً مردانه دارد. برای مثال در اوستا، گاتها، هات 31 بند 8 می‌خوانیم «ای اهورامزدا به راستی دریافتم که تو پدر نیک‌اندیشی هستی و در تمام کارهای جهان سَروَری داری»[2]. در هات 45 بند 4 اهورامزدا پدر پاکان و مقدسین نامیده شده است[3]. در هات 47 بند 2 نیز اهورامزدا پدر پاکانِ نامیرا و در بند 3 پدر سپنته‌مینیو (مینوی مقدس) نامیده شده است[4]. هرچند برخی تلاش کرده‌اند که واژگان اوستایی Ptar , patar , ptã را -که به معنی پدر هستند- به صورت «منشأ و سرچشمه» معنی کنند، اما معنی درست و راستین این واژگان، «پدر» است[5]. در یشت 17 اوستا (مشهور به اشَی یشت)، بند 16 نیز آمده است که اهورامزدا پدر ایزدان است[6]. موبد رستم شهزادی هم که خود در ابتدا در این زمینه شبهه مطرح نمودند، فرمودند که اهورامزدا پدر آسمانی انسان‌هاست[7]. همین گفتار به همراه آنچه گفته شد نشان می‌دهد که اهورامزدا صفات، ویژگی‌ها و تشخصی مذکر (نرینه) دارد.
اما جالب است که بدانیم در کتیبه نقش رستم (استان فارس)، تصویری از اهورامزدا در دل کوه، نقش شده است. مری بویس (Mary Boyce) -پژوهشگر انگلیسی که بیش از نیم قرن از عمر خود را صرف پژوهش و تحقیق درباره زرتشتیان نمود- درباره نقشِ کتیبه اردشیر بابکان در نقش رستم می‌نویسد: «این نقش اردشیر را بر پشت اسب نشان می‌دهد که اهرمزد در مقابل او به همان‌سان سواره ایستاده تاج بر سر و شاخه‌های برسم به دست دارد و تاج پادشاهی را به او می‌دهد. خدا و شاه با کتیبه‌های کنده شده در پهلوی اسبان شان معرفی می‌شوند. این کتیبه‌ها به سه زبان فارسی میانه، پهلوی اشکانی و یونانی‌اند؛ و در حالی که اسب هرمزد مخلوقی با موهای مارفَش (احتمالاً اهریمن) را زیر سم‌هایش لگدکوب می‌کند، سم‌های اسب اردشیر روی شخصی به سجود افتاده هستند که بی‌گمان اردوان پنجم است که بدین سان در حال شکست‌خوردگی با نیروهای بدی همسان انگاشته شده است»[8]. تصویری از تقش اردشیر بابکان در حال دریافت نشان شاهی از اهورامزدا:

تصویر سمت راست، اهورامزدا است که دارای ریشی بلند، و اندامی ورزیده و مردانه است. در سمت چپ تصویر هم اردشیر بابکان بر روی اسب است.

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به «اهورامزدا، واژه‌ای مذکر؛ پاسخی به لودگی‌های باستانگرایان افراطی»
[2]. دکتر آبتین ساسانفر، گاتها سروده‌های زرتشت، تهران: انتشارات بهجت، 1390. ص 259
گاتهای اوستا، به ترجمه پروفسور پرادز اکتور شروو، هات 31 : 8 و همچنین: پروفسور عباس شوشتری، گاتها سروده‌های زرتشت، تهران: انتشارات فروهر، 1379. ص 58
ابراهیم پورداود، گاتها کهن‌‌ترین بخش اوستا، تهران: انتشارات اساطیر، 1384. ص 151 و 462
[3]. دکتر آبتین ساسانفر، همان، ص 699
گاتها به ترجمه موبد رستم شهزادی، هات 45 : 4 ؛ گاتهای اوستا، به ترجمه پروفسور پرادز اکتور شروو، هات 45 : 4 و همچنین: پروفسور عباس شوشتری، گاتها سروده‌های زرتشت، تهران: انتشارات فروهر، 1379. ص 146
ابراهیم پورداود، گاتها کهن‌‌ترین بخش اوستا، تهران: انتشارات اساطیر، 1384. ص 524 و 207
[4]. دکتر آبتین ساسانفر، همان، ص 829 و 825
گاتها به ترجمه موبد رستم شهزادی، هات 47 : 2 ؛ گاتهای اوستا، به ترجمه پروفسور پرادز اکتور شروو، هات 47 : 2 ؛ همچنین: پروفسور عباس شوشتری، گاتها سروده‌های زرتشت، تهران: انتشارات فروهر، 1379. ص 171
ابراهیم پورداود، گاتها کهن‌‌ترین بخش اوستا، تهران: انتشارات اساطیر، 1384. ص 227 و 542
[5]. ابراهیم پورداود، یادداشت‌های گاتها، تهران: انتشارات اساطیر، 1381. ص 111
[6]. اوستا، به پژوهش دکتر ج. دوستخواه، تهران: انتشارات مروارید، 1391. ج 1 ، ص 471
[7]. موبد رستم شهزادی، زرتشت و آموزش‌های او، تهران: انتشارات فروهر، 1371. ص 103
[8]. مری بویس، زرتشتیان، باورها و آداب دینی آن‌ها، ترجمه ع. بهرامی، تهران: انتشارات ققنوس، 1391. ص 137