پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از جمله شبهاتی که پیروان وهابیت در مبحث توسل به اولیای الهی به آن حساسیت خاصی دارند و به شیعه وارد می‌کنند این شبهه می‌باشد که نماز و دعا در کنار قبر انبیا و اولیا مشروع نیست.

پاسخ:

این موضوع، از جمله مسائل مورد اختلاف بین مسلمین و وهابیت می‌‍‌باشد. مسلمانان چون وجود اولیای الهی را در حیات و مرگشان، از طرفی توسل به اولیای الهی را در حال حیات و ممات جایز می‌دانند، نمازشان را در کنار قبور اولیای الهی می‌خوانند تا خداوند متعال لطف کرده و به برکت آنان شیطان و وسوسه‌هایش را از آنها دور کرده و تمام توجهاتش مشغول خدا گردد. و نمازی با اخلاص و توجه از آنها صادر گردد.

از طرفی مسلمانان جهان، چهارده قرن است که در کنار قبر پیامبر به پرستش خدا می‌پردازند. اگر نماز در کنار قبور پیامبران، مکروه و یا حرام و باطل است، پس چرا احدی از صحابه و تابعان و علما بر این مطلب اعتراض نکرده‌اند؟

این مسأله به مرور زمان از مرحلۀ مکروه به مرحله ممنوع سپس به مرحلۀ شرک رسیده است، اکنون این مسأله را بر قرآن و سیرۀ مسلمین عرضه می‌کنیم تا حکم آن روشن شود.

الف: قرآن به زائران خانۀ خدا دستور می‌دهد که در مقام ابراهیم نماز بگزارند و می‌فرماید: « و إذ جعلنا البیت مثابة للنّاس و أمنا واتّخذوا من مقام إبراهیم مصلّی ».[ بقره / 125 ]. « آنگاه که کعبه را زیارتگاه مردم و جایگاهی امن قرار دادیم، و از مقام ابراهیم، نماز گاهی برای خود برگزینید ».

چرا خداوند در این آیه فرمان می‌دهد که از مقام ابراهیم نماز گاهی برای خود انتخاب کنند. آیا این مطلب جز این است که می‌خواهد از جای آن معلّم توحید، تبرک جوییم؟ در این صورت آیا میان مقام ابراهیم و مقام پیامبر اسلام، تفاوتی است؟

ب: طبق احادیث، پیامبر گرامی در شب معراج، در مدینه و طور سینا و بیت لحم فرود آمد و در آنجا نماز خواند جبرئیل به او گفت: ای پیامبر خدا! می‌دانی کجا نماز خواندی؟ تو در « طیبه » نماز خواندی که به آنجا هجرت خواهی کرد. و در طور سینا نماز گزاردی که در آنجا با موسی سخن گفته است؛ و در بیت لحم نماز گزاردی که عیسی در آنجا متولد شده است.[1] آیا با توجه به این حدیث می‌توان بین زادگاه و آرامگاه تفاوتی قائل شد؟

ج: همگی با مقام والای دخت پیامبر گرامی آشنا هستیم. او بانوی بزرگی است که پیامبر در حق او فرمود:

« فاطمة بضعة منّی فمن أغضبها أغضبنی ».[2] « فاطمه پارۀ تن من است پس کسی که او را خشمگین کند مرا خشمگین کرده است ».

همین دخت پیامبر گرامی ( صلی الله علیه و آله و سلم ) روزهای جمعه به زیارت قبر عموی خود حمزه می‌رفت، نماز می‌خواند و در کنار قبر او اشک می‌ریخت.[3]

د: همسر پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) عایشه، سالیانی دراز پس از آن حضرت زندگی کرد و در حجره‌ای که بدن پیامبر را در آن به خاک سپرده بودند، نماز می‌گزارد و خدا را عبادت می‌کرد و احدی به او چنین اعتراضی نکرد.

ه: همچنین همگی می‌دانیم که « حجر إسماعیل » آرامگاه هاجر و فرزند او، اسمائیل است و احدی از فقها فتوا نداده است که نماز در حجر اسماعیل، مکروه و یا باطل است.

فلذا با توجه به این دلایل، دیگر دلیلی ندارد که مشاهد انبیا و اولیا را حتی از زمین‌های موات هم بی‌ارزش‌تر بدانیم، در حالی که نماز در آن اماکن صحیح و مقبول است.[4]

منابع:

[1]. جلال الدین سیوطی، خصائص کبری، 1 / 154.
[2]. بخاری، صحیح، ج 5، حدیث، 3714.
[3]. بیهقی، سنن، 4 / 78.
[4]. کتاب راهنمای حقیقت آیت الله شیخ جعفر سبحانی، ص 222 ـ 227.