پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_

عریضه نویسی چیست؟ منشأ آن کدام است؟ آیا در یهودیت و مسیحیت عریضه نویسی وجود دارد؟

عریضه نویسی یکی از راه‌های توسل به خداوند است که در طول تاریخ، در فرهنگ ادیان ابراهیمی همواره مورد توجه بوده است. در متون اسلامی آمده است:

«هرگاه کسی حاجت و درخواستی از خداوند متعال داشته باشد و یا از موضوعی در هراس باشد، آن را به این ترتیب که بیان می شود بر روی کاغذی بنویسد و در آب جاری و یا در چاه عمیقی بیندازد...»[1]

فلسفه این عمل آن است که انسان در زندگی با مشکلات و گرفتاری‌هایی مواجه می‌شود و حاجت‌هایی از خداوند دارد. انسان با نوشتن دعا بر روی کاغذی حاجت خود را به خدا یا یکی از اولیای الهی «عرضه» می‌دارد. یکی از اثرات «عریضه نویسی» این است که مشغله ذهنی انسان به روی کاغذ آمده و از درگیری فکری نسبت به حاجت خود رهایی می‌یابد. اثر دیگر نوشتن گرفتاری‌های خود بر روی کاغذ این است که وقتی انسان مشکلات خود را مکتوب و باز‌‌خوانی می‌کند، گاه در می‌یابد که گرفتاری‌های او چندان هم بزرگ نیست که این قدر به خاطر آن ناراحت و دلگیر است؛ اموری جزئی هستند که در زندگی انسان طبیعی است و نباید چندان به آنها اهمیت داد.

بعد از اینکه حوائج خود را نوشت، چه کند؟ آن را پاره کند؟ آن را پیش خود نگه دارد؟ چه کند؟ اگر پاره کند، که باز مشغله ذهنی او می‌شود و تأثیر آن از بین می‌رود. اگر پیش خود نگه دارد،‌ ممکن است دیگران از آن باخبر شوند. پس بهتر است که به آب روان یا چاه بسپارد. در اسلام آب روان و یا چاه خاصی برای این کار ذکر نشده است و اینکه شیعیان عریضه‌های خود را به چاه جمکران می‌اندازند، به دلیل این است که نزدیک‌ترین چاه به مسجد جمکران همین چاه است و خصوصیت خاصی ندارد.

یهودیان نیز برای توسل به خداوند، از این شیوه استفاده می‌کنند. آنها حوائج خود را بر روی کاغذی نوشته و لای درز «دیوار ندبه»[2] در اورشلیم قرار می‌دهند. مسیحیان نیز همین عمل را در کنار دیوار ندبه انجام می‌دهند. در خبرهاست که پاپ فرانسیس و باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، این گونه با خدای خود مناجات کرده‌ و حوائج خود را بیان داشته‌اند.

------------------

پی‌نوشت‌ها:

[1].قمی، عباس، کلیات منتهی الامال، نشر الهادی، اول، 1376، ص 927.

[2].دیوار ندبه، به بخشی از دیوار باختری مسجد الاقصی گفته می شود که برای یهودیان از تقدس ویژه ای برخوردار است. به اعتقاد یهودیان، این دیوار، بخشی از هیکل سلیمان است که پس از سالها همچنان باقیمانده است.