نذر برای غیر خدا، شرک یا کار پسندیده؟
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معنی نذر آن است که انسان خود را متعهد به پرداخت چيزي معين، در صورت تحقق هدف و برآورده شدن مقصود کند و بگويد: « براي خدا بر گردن من است که اگر چنين شد فلان کار را انجام دهم » و اين همان نذر شرعی است.
و به همين جهت است که میبينيم تمام فقهای شيعه شرط تحقق نذر را استعمال كلمه ( الله ) در صيغه نذر میدانند، و در اكثر كتب فقهى شيعيان، فصلى به نام باب نذر وجود دارد و تمام رسالههاى مراجع تقليد و فتاواى آنها بر اين اصل استوار است كه نذر، نوعى عبادت است و مانند بقيه عبادات بايد براى خدا باشد. دو شرط « نيت قربه الى اللَّه » و « صيغه نذر » را نيز لازمه آن دانستهاند، اگر يكى از آن دو شرط نباشد، نذر محقق نمى شود.
حال سوال این است که؛ آیا نذر برای غیر الله تعالی ( که شیعیان و گروهی از مسلمانان انجام میدهند ) جایز است؟
پاسخ: نذر برای غیر خدا دو صورت دارد:
الف) نذر کردن برای بندگان خدا به نیّت تقرّب و جلب رضایت آنان ( بدون توجه به خشنودی و یا خرسندی خدا )، بدون شک این نذر منظور نیست.
ب) نذر عملی خداپسندانه به خاطر تقرب به خدا و جلب رضایت او و هدیه ثواب آن به یکی از اولیاء الهی تا رهگذر خشنودی خدا به دست آید.
بیشک، نذر کردن با چنین قصد و نیت پاک، کاری پسندیده و در خور ستایش است.
آنچه موجب سوال میشود، و احیانا افراد را به اشتباه دچار میکند، تشابه و یکسان بودن دو تعبیر در مقام نذر است.
به حکم این که ( نذر ) یک امر عبادی است، باید برای تقرب به خدا صورت پذیرد و ( ناذر ) بگوید: ( لله علی إن قضیت حاجتی أن أذبح هذه الشاة للنبی (صلی الله علیه و آله ) ). یعنی برای کسب رضا و تقرب به خدا تعهد میکنم: اگر حاجت من بر آورده شد، این گوسفند را برای پیامبر ذبح کنم.
صیغه صحیح نذر این است که گفته شد، ولی غالبا مردم به خاطر ناآگاهی، یا خلاصهگویی میگویند: هذا للنبی یا نذرت هذا للنبی. یعنی این به نبی، متعلق است یا این را برای نبی نذر کردم.
عمل موحدان با عمل مشرکان، تفاوت جوهری دارد؛ آنان قربانیهای خود را به نام بتها و برای تقرب به آنان ذبح میکردند، و قرآن در این مورد میفرماید: «و ما ذبح علی النّصب ذلک فسق » [ مائده 3 ]« و آنچه برای بتها ذبح میشود .... این کار خروج از دین است ». در حالی که موحدان برای خدا نذر میکنند، و نام او را به زبان میآورند، اما ثواب کار نیک خود را به اولیا اهدا میکنند و از این طریق به در گاه الهی تقرب میجویند.
منابع:
[1]. کتاب راهنمای حقیقت آیت الله سبحانی صفحات، 171 - 173
افزودن نظر جدید