به گزارش پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب به نقل از خبرگزاری مهر، در شهرستان فریدونشهر بناهای قدیمی و مکان های پراهمیت فراوان است که این مکان ها، یادآور دوران های مختلف و نبردها و وقایع متعدد در دوره های مختلف از جمله صفویه، قاجاریه و در نهایت پهلوی می باشد که برخی از این مکان ها جزو اماکن توریستی شمرده می شوند و هرسال گردشگران و مسافران بسیاری از آن ها بازدید می کنند.

کلیساهای روستای خویگان علیا، تپه های تاریخی، پنج قلعه، قبرستان ارامنه، تپه گورهای مزرعه قهستجان، امامزادگان و نظرگاه ها و همچنین برخی از جاذبه های طبیعی قسمتی از این بناها و آثار قدیمی در شهرستان هستند.

 کلیسای مریم مقدس هم در فریدونشهر یکی از این مکان های قدیمی است.

کلیسای مریم مقدس در فاصله 10 کیلومتری شهرستان فریدونشهر که در روستایی بنام خویگان علیا واقع شده است که به صورت زیبا و باشکوهی در وسط روستا و محل سکونت مردم احداث شده که در کنار آن مناظر زیبایی از درختان بید و نهرهای جاری آب جلوه می کند.

این کلیسا با وسعت تقریبی 916 متر مربع در قسمت جنوبی عرصه در دو طبقه احداث شده است که قسمت پائین جهت سکونت و طبقه بالا کتابخانه است که اکنون تخریب شده است.در غرب حیاط مرکزی، فضاهایی بشکل پلان مستطیل شکل و تقریباً شبیه بهم ساخته شده است که به هنگام ورود، فضاهای عرصه و عیان این بنا را می توان  به این صورت که در نیمه غربی حیاط نمازخانه و در نیمه شمال حیاط فضاهای نوساز جهت سرویس های بهداشتی و انبار و باغچه ای در مرکز حیاط را می توان مشاهده کرد.

 این بنا با 238 سال قدمت در سال 1892میلادی توسط یکی از سراسقف های دین مسیحی در  دوره قاجاری ساخته شده است.‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ البته حکاکی ستون اول جنوبی از سمت محراب نیز نشان می دهد که این بنا در سال 1892 در 10 ماه اکتبر افتتاح گردیده است که این بنا در عصر خود بسیار زیبا و کم نظیر بوده است.

در داخل کلیسا  12 ستون چوبی مستحکم در سمت چپ و راست این بنا قرار دارد که به احتمال زیاد به خاطر 12 نفر از حواریون حضرت مسیح می باشد و برای مناجات و نیایش با حضرت مسیح نیمکت های چوبی تعبیه شده است.

سقف چوبی و بافت قدیمی کلیسا نظر هر بیننده ای را جلب می کند تمثیل حضرت مسیح و حضرت مریم (س) و اشیای قدیمی و نوشته هایی  که به زبان ارمنی در طاقچه های این کلیسا به چشم می خورد نیز بخش جالب توجه دیگری از این اثر هستند.

مهمترین مصالح به کار رفته در این مجموعه سنگ، آجر، خشت، گچ و گل است و دارای قبله گاه بیت المقدس است که قسمت شاخص این اثر معماری به شمار می رود.

کلیسای مریم مقدس یادگاری است از معماری عصر قاجاریه که چون پیری خسته و خاموش سرگذشت سالیان دراز رنج و آسایش مردم ارمنی نشین در این دیار را به یاد دارد.

خادم کلیسای مریم مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: روستای خویگان سه کلیسا به نام های حضرت مریم ، کلیسای سورپ نس و هوانیس دارد که کلیسای حضرت مریم در بین ارامنه از ارزش خاصی برخوردار است که هرسه کلیسا با توجه به اهمیت این بناها ثبت ملی شده اند که حکایت از زندگی ارامنه در این مناطق در روزگاران قدیم داشته است.

آناهید بارسقیان با بیان اینکه در سالیان دراز، روستای خویگان علیا با وجود ارامنه تاسیس شده است افزود: در حال حاضر تنها 7 خانواده ارمنی در این روستا باقی مانده اند و همه آنها به سایر نقاط کشور و خارج مهاجرت کرده اند.

وی دلیل مهاجرت ارامنه از روستای خویگان را کمبود امکانات، نبود شغل و درآمد پایین  کشاورزی دانست و تصریح کرد:  ارامنه روستای خویگان از مذهب گریگوری تبعیت می کنند و این در حالی است که آنها با ساخت کلیسا و مدرسه زبان و دین خود را حفظ کرده اند.

خادم کلیسای حضرت مریم ادامه داد: روستای خویگان علیا نخستین روستایی است که 450 سال پیش وقتی شاه عباس صفوی گرجیان و ارامنه را به ایران کوچ می دهد قوم ارامنه در این روستا مستقر شده و به دلیل این که این روستا دارای زمین های بایری بوده و آنها نیز کشاورزان قابل و متبحری بوده اند در این منطقه به شغل کشاورزی روی آورده و گذران زندگی می کنند.

بارسقیان تصریح کرد: کلیسای یوحنا یا سورپ نس 438 سال قدمت دارد و کلیسای مرسس باقدمت  120 ساله نسبت به کلیساهای مریم و یوحنا تازه تاسیس است.

وی با بیان اینکه روستای خویگان نزد ارامنه دارای ارزش خاصی است افزود: از دیگر بناهای متعلق به این روستا سازه ای است سنگی و مستحکم با دیوار چینی منحصر به فرد که توسط ارمنی‌های روزگاران قدیم ساخته شده است.

خادم کلیسای حضرت مریم از آغاز مرمت این کلیسا در سال 1385 خبر داد و گفت: شروع مطالعات در سال 1385 بود و به صورت رسمی کار خود را از سال 1387 آغاز کرد که جای آن دارد تا از استاندار سابق ،ذاکر اصفهانی ،فرماندار شهرستان فریدونشهر و مسئول پایگاه حفاظتی میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان تشکر کنم.

آناهید بارسقیان اذعان داشت: برای مرمت و تعمیر کلیسای حضرت مریم خوشبختانه مسئولان و متصدیان مربوطه تمام همکاری ها را با وجود این که ما در اقلیت هستیم داشته اند.

وی گفت: ما با مسلمانان روستای خویگان در صلح و صفا زندگی می کنیم و می توانیم در آزادی کامل مراسم ها و جشن هایی هم چون جشن آب پاشان و جشن انگور را برگزار کنیم.

آناهید بارسقیان تنها زن مسیحی روستای خویگان فریدونشهر است که روزهایش را با مراقبت و حفاظت از کلیسای مریم که در اوایل دوره قاجار بنا شده سپری می کند.

آناهید عاشق مردم روستاست و مردم نیز او را دوست دارند و برایش احترام زیادی قائل هستند.