پايگاه جامع فرق، اديان و مذاهب_ داريوش اول (داريوش بزرگ) شاه هخامنشی، يكی از نقاط اوج در تاريخ ايران باستان است (به استنادِ ادعاهایِ باستانگرايان). كتيبه بيستون، كه به دستور او بر سينه‌ی كوهی در حوالی كرمانشاه نگاشته شده، گويای حقايق بسياری از باورها و رفتارهای حكومت آرمانی هخامنشيان است. بخشی از آن را مرور ميكنيم:

«داریوش شاه گوید: من با سپاه به سوی سَکائیه (سکاییان، به انگليسی Scythia) رهسپار شدم... این سکاها از پیش من رفتند. چون به دریا رسیدم، آنگاه به آن سویش با تمام سپاه گذشتم. پس از آن من سکاها را بسیار زدم و سردار دیگری از آنان را گرفتم. او دست بسته به نزد من آورده شد و او را کشتم. سردار ایشان را گرفتند و به نزد من آوردند. آنگاه چنانچه میل من بود دیگری را سردار کردم (سردار دیگری برایشان برگزیدم). پس از آن، کشور از آن من شد. داریوش شاه گوید: آن سکاها بی‌وفا بودند و اهورامزدا از سوی آن‌ها پرستش نمیشد. من اهورامزدا را می‌پرستیدم. به خواست اهورامزدا هرطور میل من بود، همانطور با آنها کردم (ستون پنجم، بند 4-5).»[1]

ترجمه انگليسی:

King Darius says: Afterwards with an army I went off to Scythia, after the Scythians who wear the pointed cap. These Scythians went from me. When I arrived at the river, I crossed beyond it then with all my army. Afterwards, I smote the Scythians exceedingly; [one of their leaders] I took captive; he was led bound to me, and I killed him. [Another] chief of them, by name Skunkha, they seized and led to me. Then I made another their chief, as was my desire. Then the province became mine. King Darius says: Those Scythians were faithless and Ahuramazda was not worshipped by them. I worshipped Ahuramazda; by the grace of Ahuramazda I did unto them according to my will.

نكته اينكه سكاها، اجدادِ مردم سيستان هستند كه ساليانی دور در ناحيه سيستان ساكن شدند.[3] آنچه گفته شد حقيقتی است كه در ترجمه‌های متعدد كتيبه آمده است. ليكن مقصود از اين گفتار، خرده‌گرفتن از داريوش نيست. چه اينكه مديريت جامعه علاوه بر منطق، به شمشير و خشونت نيز نيازمند است. روی سخن ما با كسانی است كه از تاريخ هخامنشيان كمترين آگاهی و دانشی ندارند، ليكن مدعی ميراث‌بانیِ تاريخ ايران‌زمين اند...

ـــــــ پی‌نوشت:

[1]. متن كامل كتيبه بيستون، خبرگزاری میراث فرهنگی، ۲۷ آوریل ۲۰۱۱، بازبینی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۴، ستون 5، بند 4-5.
[2]. بنگريد به:
The Behistun inscription (translation), by L.W. King and R.C. Thompson, (The sculptures and inscription of Darius the Great on the rock of Behistun in Persia, 1907 London), by livius.org.
[3]. بنگريد به كتاب ريچارد نلسون فرای: Richard Nelson Frye, The History of Ancient Iran, Munchen, C.H.Beck, 1984, pp 193 همچنين بنگريد به پژوهش كليفورد بوس‌ورت: .Clifford Edmund Bosworth, Sīstān, The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume IX: San–Sze. Leiden, and New York: BRILL, 1997, pp 681-685. و همچنين بنگريد به پژوهش روزنبرگ: Rosenberg, Donna (1999). World Mythology: An Anthology of Great Myths and Epics. McGraw-Hill-NTC Pub. Group. p. 58 همچنين بنگريد به پژوهش جين هاتاوی Hathaway, Jane (2003). A Tale of Two Factions: Myth, Memory, and Identity in Ottoman Egypt and Yemen. Albany: SUNY Press. p. 242. و نيز بنگريد به پژوهش ادولجی محقق زرتشتی: K. E. Eduljee, Zoroastrian Heritage, Page 1: Saka, Origins, Scythia, Dahi, Parthava (Parthia), Seistan, Rustam و نيز بنگريد به دانشنامه ميراث جهانی‌، ذيل ماده «سيستان» : World Heritage Encyclopedia, Gutenberg.org, articles, sistan