پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با یکی از صوفیان سر مسئله‌ی مذهب آنان بحث شد و گفتم شما چه مذهبی دارید؟
صوفی گفت: مذهب ما تشیع بوده و ارادت خیلی زیادی هم به ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) داریم.
گفتم: اگر مذهب شما شیعه است پس چرا سران و بزرگان شما، مذهبشان سنّی بوده و در کتاب‌های خود به این مطلب نیز اعتراف کردند. چنان‌که در كتاب‌هايی نظير « تذكرة الاولياء ، نفحات الانس و طبقات صوفيه » از این موارد زیاد است که اکثر افراد نامبرده شده در این کتب، مذهبی غیرشیعه داشته و مذاهبی همچون شافعی، مالکی و حنفی دارند و فقط چند تن از بزرگان شیعه مانند امام صادق و امام باقر (علیهم‌السلام) را ذکر کرده‌اند.[1] جنید بغدادی که از مشاهیر تصوف است و اکثر فرقه‌های صوفیه، فرقه‌ی خود را به او می‌رسانند «شافعی مذهب بود.»[2] از دیگر مشایخ صوفیان، ذوالنون مصری است که یکی از معروفترین صوفی‌ها بوده و در شرح حال او آمده که « وی شاگرد مالک بن انس بوده و مذهب او را داشته است.»[3] «ابو یزید بسطامی که به او لقب سلطان العارفین داده شده، حنفی مذهب بوده است.»[4] و در ضمن بعضی از این سران صوفیه، پا را از این فراتر گذاشته و تسنن را شرط لازم برای ورود به تصوف دانستند.
صوفی: آیا برای این حرفتان که بعضی از صوفیان، تسنن را شرط لازم برای تصوف می‌دانند، مدرک و سندی دارید یا از خودت این حرف‌ها را در می‌آوری؟
گفتم: این سخن را شیخ نجم الدین رازی در «مرصاد العباد»، آورده و آن هم به‌خاطر عجین بودن تصوف با تسنن در آن زمان بوده که در این‌باره می‌نویسد: «برای مرید و مرشد در تصوف، چند شرط لازم است که یکی از آنها، سنی بودن است.»[5]
در این لحظه یکی از صوفیان، برای دفاع از هم‌مسلک خود، سؤالی را مطرح کرد که با آن، عقیده‌ی تمام صوفیان سلطان علیشاهی را زیر سؤال برد. وی گفت: کدام یک از صوفیه ادعا کرده‌اند که شیعه هستند، اصل موضوع مورد بررسی شما مخدوش است؟
گفتم: فرقه های صوفیه گنابادی (سلطان علیشاهی) و نعمت اللهی و نوربخشیه مدعی شیعه بودن دارند. شما چطور صوفی‌ای هستید که از عقیده و مذهب اقطاب خود خبر ندارید؟ ملاسلطان گنابادی مؤسس فرقه صوفیه سلطان علیشاهی، نه تنها به شیعه گری خود اذعان دارد، بلکه در تعریف شیعه پا را فراتر گذاشته و شیعیان را فقط مختص کسانی می‌داند که با او بیعت کرده‌اند. وی در این‌باره گفته است: «اول امر، اسم شیعه را بر بیعت‌کنندگان با علی(ع) اطلاق می‌کردند و بعد بر کسانی که بیعت با مشایخ آن بزرگوار می‌کردند.[ 6] ملاسلطان با این انحراف می‌خواهد این مطلب را برساند که هر کس با وی بیعت نکرده از جرگه‌ی شیعیان خارج است.
گفت: شیعه به معنی پیرو است و در این عبارت، ملاسلطان، صوفی واقعی را مختص کسانی می‌داند که پیرو مشایخ بوده و با آنان بیعت می‌کند، نه اینکه شیعه بوده و مذهب سنی نداشته باشد.
گفتم: این سخن صالح علیشاه را چه می‌گویی که به‌صراحت، به دوازده امام معصوم اعتقاد داشته و آنان را جانشینان پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌داند. وقتی از صالح عليشاه در مورد شيعه بودن يا نبودن صوفيه سوال شد، وی جواب داد: «سلسله ما سلسله شيعه است و جانشين معنوی پيغمبر، خود را جز با دستور و اجازه پيغمبر که شاگرد بزرگوار خود را بهتر می‌شناسد، روا نمی‌داريم. دوازده جانشين برای او مانند ساير شيعه قائليم، منتهی ديگران می‌گويند بعد از غيبت دوازدهم، دسترسی به بزرگان نيست، ما می‌گوييم از اول عالم تا مادامی که بشر می‌باشد، معلم دينی الزام است و برهان معلم اجازه است که بايستی دست به دست برسد.[7]
وقتی این مطالب با سند برای این صوفی ذکر شد دیگر بحث را ادامه ندادند و فهمیدند که در هر مذهبی که این اقطاب انتخاب کردند یک اشکالی متوجه آنان است.

پی‌نوشت
[1]. برای مطالعه بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.
[2]. خطیب بغدادی، ابوبکر، تاريخ بغداد، به تحقيق مصطفي عبد القادر عطا، بيروت، دار الكتب العلمية  ، ج 1، ص 133.
[3]. جامى، عبدالرحمن، نفحات الأنس،‏ به‌تصحیح وليام ناسوليس، مولوى غلام عيسى، كلكته، نشرمطبعه ليسى، ‏1858م، ص32.
[4]. همان ص102.
[5]. الهامی، داود، موضع تشیع در برابر تصوف در طول تاریخ، قم، مکتب اسلام، 1378، ص69.
[6]. گنابادی سلطان محمد (سلطان علیشاه)، بشاره المؤمنین، حقیقت، تهران،1387، ص18.
[7]. هیأت تحریریه کتابخانه صالح ، یادنامه صالح، انتشارات حقیقت، مجموعه محبوب شماره 4، چاپ دوم، 1380، ص510.