تقابل شاخها: بررسی تطبیقی ذوالقرنین
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ این نوشتار به نقد دلایل ذوالقرنین بودنِ کورش میپردازد، آن هم از دریچه نگاه به موضوع شاخ (چه اینکه برخی مدعی هستند کورش تاجی با دو شاخ داشت، لذا او همان ذوالقرنین است). ادعای برخی این است که تصویر زیر، نقشنگاره کورش هخامنشی در کاخ دروازه پاسارگاد است. نگارهای که تاجی با دو شاخ بر سر دارد.
ما پیشتر در این باره سخن گفتیم که این نگاره، اصلاً نماد کورش نیست. بلکه امروزه روشن و مبرهن است که این، نماد یک بعل فینیقی است. و همین خود نشان میدهد که کورش نمیتواند ذوالقرنین باشد. بنگرید:
اما پیرامون تاجی که بر سر این نگاره است، باید دقت کرد که این تاج، یک تاج مصری محسوب میشود.[1] که مشهور به تاج هِمهِم (Hemhem Crown) است. تصاویری از تاج مصری:
پس اگر این را گواه بر ذوالقرنین بودن کورش بگیریم، مصریها بر این عنوان از کورش سزاوارترند! از سویی دیگر، در ادبیات قرآنی، واژه قرن (و جمعِ آن که قُرون است) به معنی ملت و نسل است.[2] متعدداً این معنا در قرآن آمده است.[3] و این معنی اولیه، درباره ذوالقرنین هم تبعاً نافذ است (از همین روی معنی درستِ ذوالقرنین، صاحب دو ملت است). لیکن اگر کسی اصرار کند که واژه «قرن» به معنی شاخ و «ذوالقرنین» به معنی «صاحب دو شاخ» باشد، آنگاه هرآینه اسکندر مقدونی بیش از هر کسی لایق این صفت خواهد بود. بنا بر متون تاریخی و اساطیری (که در مکتوبات کلاسیک ایرانی هم بیان شده)، اسكندر در خواب ديد كه به خورشيد نزديك شد و دو شاخ آن را از مشرق و مغرب گرفت، او رؤياى خويش را با مردمش در میان گذاشت و آنان او را ذوالقرنين ناميدند.[4] همچنین اسکندر پس از فتح مصر، «پسر آمون» نامیده شد و دو شاخ به شکل شاخهای آمون برای او به تصویر در آمد. آمون (Ammon) الهه مصر باستان و مظهر خورشيد، دارای دو شاخ شمرده میشد.[5] بر روی سکههای یونانی عصر باستان نیز به روشنی تصویر اسکندر کبیر (Alexander the Great) حک شده است که شاخهایی به نشان شاخهای آمون دارد. این سکه مربوط به حکومتِ Thrace است و در زمان پادشاهی لوسیماخوس (Lysimachus) ضرب شده است.[6] همچنین افيپوس (Ephippos) در اثر خود درباره اسكندر مىنويسد: «اسكندر هنگام خوان، بالاپوش مقدس مىپوشيد. اين بالاپوش گاه به رنگ ارغوانى ويژه آمون بود، با كفش و شاخى مانند او».[7]
در برخی نگارهها برای زئوس (خدای بزرگ یونان باستان) نیز شاخهایی به شکل آمون نقش کرده اند. از جمله تصاویر زیر که نشان میدهد زئوس همان آمون (یا معادل آن) شمرده میشد (Zeus-Ammon).
هرچند تأکید میشود که نگارنده لزوماً اسکندر مقدونی را ذوالقرنین نمیداند، بلکه سخن در این است که "اگر" ذوالقرنین را به معنی «صاحب دو شاخ» فرض کنیم، در این صورت، اسکندر برنده، و کورش بازندهی این مبارزه خواهد بود.
پینوشت:
[1]. والتر هینتس، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی، 1392. ص 116.
[2]. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، تهران: انتشارات مرتضوی، 1374. ج 3 ص 175-176
[3]. سوره یونس، آیه 13؛ سوره قصص، آیه 43؛ سوره اسراء، آیه 17؛ سوره طه، آیه 51؛ سوره یاسین، آیه 31؛ سوره انعام، آیه 6؛ سوره مریم، آیه 74؛ سوره صاد، آیه 3؛ سوره فرقان، آیه 38.
[4]. أبو الحسن على بن الحسين مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاينده، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، 1374. ج 1 ص 58.
[5]. تاريخ هردوت، محقق و مصحح: هادى هدايتى، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1382. جلد 2، پاورقی صفحه 132.
[6]. والتر هینتس، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی،1392. ص 253، و همچنین بنگرید به:
wildwinds.com, coins, sg6814
[7]. آثنايوس نوكراتيس، ايرانيات در كتاب بزم فرزانگان، ترجمه: جلال خالقى مطلق، تهران: مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامى، 1386. ص 48.
دیدگاهها
مهران
1393/12/11 - 10:53
لینک ثابت
واقعا از نظر شما اسكندر لايق
saman
1396/09/20 - 11:11
لینک ثابت
هرچند تأکید میشود که نگارنده
نیما
1397/04/13 - 03:01
لینک ثابت
خب هم کوروش و هم اسکندر به
saman
1397/04/13 - 08:37
لینک ثابت
سلام. 1. قلمرو اسکندر بزرگتر
saman
1396/09/20 - 11:13
لینک ثابت
سخنان ابوالکلام در اینکه کورش
saman
1396/09/20 - 11:14
لینک ثابت
کانال تلگرامی نقد و بررسی
مهران
1393/12/11 - 10:55
لینک ثابت
استاد علامه طباطبايي
نصیری
1396/01/11 - 12:21
لینک ثابت
توجه کنید که تطبیق دادن یک
ناشناس
1399/02/27 - 18:17
لینک ثابت
این قسمت تقطیع شده از کتاب
مهران
1393/12/11 - 10:58
لینک ثابت
چند تن از بزرگاني که بر يکي
نصیری
1396/01/11 - 12:41
لینک ثابت
اولا ، بین ملی گرایانی که
پشیوتن
1393/12/14 - 18:03
لینک ثابت
اسکندر دیگه ادم خوبیه از نظر
پشیوتن
1393/12/14 - 18:11
لینک ثابت
طباطبایی هم در کتابش گفته
کوروش
1394/03/14 - 19:39
لینک ثابت
حیف نام کوروش نیست که به پوزه
saman
1394/03/14 - 20:16
لینک ثابت
نام کورش اگر پاک و پاک کننده
زهرا
1394/05/12 - 10:24
لینک ثابت
آخه در کدام کتابای شعری از
ناشناس
1394/09/12 - 16:32
لینک ثابت
اما درمورد شاه عباس که منظومه
ناشناس
1394/09/12 - 16:40
لینک ثابت
شاهان بزرگ ایران به شکلهایی
ناشناس
1394/09/12 - 16:52
لینک ثابت
البته به هیچ وجه رویکرد تند
جعفر
1394/08/09 - 20:51
لینک ثابت
شما که نه قران رو خوانده اید
مصطفی
1395/08/07 - 21:52
لینک ثابت
آیه 4 سوره ابراهیم(ع ) میگه
مسلمان
1399/07/18 - 09:37
لینک ثابت
در نامه دوم[یزد گرد به عمر]
ناشناس
1399/02/27 - 18:24
لینک ثابت
کیخسرو یک جنایتکار دیگه در
فرشید
1394/08/10 - 22:40
لینک ثابت
در ضمن حافظ و سعدیم تو
ناشناس
1395/11/28 - 17:34
لینک ثابت
حافظ و سعدی سنی مذهب بودند پس
دخت کوروش
1394/03/21 - 16:56
لینک ثابت
در تاریخ عرب هاهیچ چیز قابل
ناشناس
1395/11/28 - 17:46
لینک ثابت
شما قلبتان از تعصب های کور
محسن
1394/03/31 - 02:02
لینک ثابت
نام کوروش تا همیشه جاویدان
Marjan
1394/08/03 - 21:42
لینک ثابت
ای کاش به جای این که پادشاه
Marjan
1394/08/03 - 22:19
لینک ثابت
ای کاش به جای این که پادشاه
saman
1394/03/31 - 16:23
لینک ثابت
انسان عاقل، پیرو دلیل است. از
جعفر
1394/08/09 - 20:53
لینک ثابت
شما آیا دلایل و مستندات ایران
پشیوتن
1394/03/31 - 23:06
لینک ثابت
کوروش جاویدان
ناشناس
1394/04/25 - 17:12
لینک ثابت
اگر کورش پیامبر نبوده باشد
saman
1394/04/27 - 00:46
لینک ثابت
سلام. مهمترین اقدامات کورش،
ناشناس
1394/05/06 - 23:06
لینک ثابت
اخه چرا انقدر دروغ میگید کلا
فرشید
1394/08/08 - 15:52
لینک ثابت
امروز ثابت شده که کووش شهر
فرشید
1394/08/10 - 22:42
لینک ثابت
نصف بیشتر حرفات چرته
ناشناس
1395/11/28 - 17:55
لینک ثابت
کدام اقدامات؟
امين
1394/07/07 - 11:41
لینک ثابت
آقايون كورش خوب يابد بود برا
گیلک
1394/07/16 - 17:30
لینک ثابت
هیچ دانشمندی و بزرگ ایرانی
جعفر
1394/08/09 - 20:57
لینک ثابت
میدونستی اسکندر مقدونی (بقول
ناشناس
1394/07/23 - 16:36
لینک ثابت
خدابرهمه چیز داناست،هموطنان
ناشناس
1394/08/03 - 21:51
لینک ثابت
به قول همون غربی ها اگر
علي
1394/08/08 - 01:37
لینک ثابت
من ميخوام فقط بدون اون اسكندر
ناشناس
1394/08/08 - 03:23
لینک ثابت
نویسنده گرامی این مطلب
جلال
1394/08/09 - 10:46
لینک ثابت
دم همگی گرم، جوابهای خوبی
فرشید
1394/08/10 - 22:44
لینک ثابت
از نظر شاگردا غیاث ابادی هر
مهدی
1394/08/10 - 22:34
لینک ثابت
خدا لعنتت کنه اجنبی پرست خائن
ناشناس
1394/08/11 - 15:04
لینک ثابت
اون احمق هایی که میگن کوروش
صفحهها
افزودن نظر جدید