اساس اندیشه یارسان را دونادون یا گردش روح در جامه‌های مختلف تشکیل می‌دهد که اهل حق آن را سیر تکامل انسان می‌دانند. بنا بر اندیشه اهل حق روح در هر دونی نسبت به دون پیشین باید کامل‌تر و متعالی‌تر باشد، درحالی‌که این اندیشه در مواردی در اهل حق خلاف ادعای ایشان را بیان می‌کند.

برخی از پیروان فرقه اهل حق معتقد هستند که "دونادون" یا "گردش متوالی روح در بدن‌های مختلف" با "تناسخ" فرق دارد. ایشان معتقدند که هرچند که در تناسخ و دونادون، خروج روح از بدنی به بدن دیگر وجود دارد اما در دونادون سیر تکامل و وصول به‌حق لحاظ شده است که در تناسخ این دو لحاظ نشده است.

خاندان شاه ابراهیمی، یکی از با نفوذترین خاندان‌های اهل حق است که در ایران و عراق سرسپردگانی دارد. جریان نوظهور "یارسانیزم" با توجه به اینکه در برخی از کلام‌های اهل حق خبر از اختلاف بابا یادگار و شاه ابراهیم می‌دهند، خاندان شاه ابراهیمی را متهم به انحصارطلبی و اعمال قدرت، در جامعه اهل حق کرده است.

اکثریت خاندان‌های اهل حق علیرغم اینکه خود را مسلمان می‌دانند، اما نماز را به‌جا نمی‌آورند. ایشان برای نماز نخواندن خود ادله‌ای بی‌پایه و اساس بیان می‌کنند که هیچ توجیهی شرعی ندارد درحالی‌که منابع دفتری و دیگر آثار اهل حق، ایشان را از نمازخواندن نهی نکرده است.

برخی از پژوهشگران خواسته‌اند از طریق دونادون یا اعتقاد به گردش روح = تناسخ بین اهل حق و هندوها که معتقد به تناسخ هستند و حال آنکه اهل حق و پیروان آیین هندو در کیفیت اعتقاد به تناسخ باهم اختلاف دارند.

برخی از نویسندگان اهل حق سعی دارند با توجه به اشتراکاتی که بین اهل حق و آیین مهرپرستی که یکی از ادیان باستان ایران است، اهل حق را ادامه مهرپرستی معرفی کنند اما مطالعه تطبیقی بین این دو آیین نشان می‌دهد که وجه اختلاف بین اهل حق و مهرپرستی در مسائل بنیادی بسیار زیاد است.