آئين هاي «بابيگري» و «بهائيگري» كه ما در اين كتاب به تحقيق از تاريخ و فلسفه ي آنها پرداخته ايم، در درجه اول از بعضي روايات شيعه و در درجه دوم از عقايد كلاس مذهب «شيخيه» كه در بخش اول اين كتاب به آن اشارت شد، سرچشمه گرفته اند كه اكنون به طور غيررسمي به تحولات تاريخي خود ادامه مي دهند.
با اينكه اين دو مسلك از يك منشأ پيدا شده و در بيشتر موارد اصلي و فرعي وجه اشتراك دارند، هر كدام راه خاصي در پيش گرفته اند و در دو مسير سير كرده و نسبت به هم اختلاف عقيده پيدا كرده اند.
درباره ي بيان تاريخ و عقايد اين دو مسلك كتابهاي بسياري نوشته شده است كه بيشتر آنها مستقيما رديه هستند و جنبه ي ابطال و تخطئه دارند، نه نظر بي طرفي. كساني هم از ميان نويسندگان، به ندرت، تا حدي بي طرفانه وارد مطلب شده و به عنوان تاريخ نويسي چيزهائي از تاريخ و فلسفه ي آن دو فرقه نوشته اند، مانند كتابهاي ادوارد برون انگليسي كه مي توان از آنها هم سود جست.
ما هم، كه از نويسندگان دسته دوم هستيم و تنها غرض ما تحقيق و بررسي دين شناسي مي باشد، كوشيده ايم در اين كتاب - چنانكه در آغاز كتاب يادآور شده ايم - از منابع موثق، سود جوئيم.
بيشتر منابع مورد استفاده ي ما در اين كتاب همان نوشته ها و كتابهاي خود بابيان و بهائيان است؛ مانند: «تاريخ نبيل» تأليف «نبيل زرندي»، كه يكي از سران بهائي بوده، «كتاب الفرايد» تأليف ميرزا ابوالفضل گلپايگاني، كه از بنيانگزاران بابيگري و بهائيگري است، كتاب بيان تأليف سيد باب، اقدس و ايقان، كه از كتب اصلي بهائيان شمرده مي شود و آنها را بهاالله نوشته، و نوشته هاي عبدالبها، مانند: مفاوضات و مقاله سياح و جز اينها.
و نيز، از تحقيقات محققان غربي در مورد مكتب باب و بهاء سود جسته ايم و خلاصه از منابع تعصب آميز و ذوغرض، تا توانسته ايم، دوري كرده ايم و اينك مطالب اين بخش را، در دو قسمت بيان مي كنيم: قسمت نخست «تحولات تاريخي فرقه بابيه» و قسمت دوم «اصول عقايد و فلسفه بابيه».