مرجئه حقیقت ایمان را امری قلبی دانسته، به گونه ای که عمل، در افزایش و کاهش آن بی تاثیر است. فرقه اهل حق از آنجا که دین را صرف محبت قلبی و آن هم محبت حضرت علی (ع) می دانند، می توان این فرقه را استمرار تفکر فرقه مرجئه دانست.

دشمنان اهل بیت (ع) با مواجه شدن با جنبه علمی، معنوی و فضائل کثیر اهل بیت (ع) خصوصا حضرت علی (ع)، درصدد برآمدند تا با اتهام زنی به پدر آن حضرت و بی‌ایمان خواندن ایشان، به تخریب چهره حضرت بپردازند. در این میان نیز صوفیانی که مدعی ارادت به حضرت هستند و سلسله خود را به حضرت علی (ع) م‌یرسانند این اتهام را پذیرفته و قائل به کفر و بی‌ایمان از دنیا رفتن حضرت ابوطالب هستند.

اعتقاد و نظریه مفسران اسلامی این است که با شهادت و اقرار به وحدانیت خداوند و پذیرش رسالت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه وآله) اولین مرحله از مسلمانی محقق شده است و خون، مال و آبرو و ناموس چنین شخصی باید محترم دانسته شود و البته ایمان مرحله بالاتر از آن و شامل تصدیق قلبی است.

ذهبی در نامه‌ی شدید اللحنی که به استاد خود ابن‌تیمیه نوشته است، در ایمان وی تردی کرده است و پیروان او را سبک مغز، کودن و دروغگو معرفی کرده است. در قسمتی از این نامه آمده است: «ای شکست خورده! هر کس از تو پیروی کند، خود را در معرض کفر و فروپاشی دینش قرار داده است.»

وهابیت با یکی قرار دادن اسلام و ایمان، تنها زمانی شخصی را مسلمان می‌دانند که مومن نیز باشد. این دیدگاه مخالف آیات قرآن است و از سوی دیگر نیز بدون ملاک و میزان بیان شده است. چرا که ایمان امری باطنی است و از سوی وهابیت باید برای شناخت آن، ملاک معرفی گردد.

دیدگاه خوارج و وهابیت در موضوع ایمان و کفر بسیار نزدیک است. خوارج و وهابیت ایمان را تصدیق به زبان و قلب و عمل می دانند از این جهت اگر مسلمانی گناهی مرتکب شود او را کافر می پندارند.