امام علی(ع)
شطحیات یکی از مهمترین اشکلاتی است که بر جریان تصوف مطرح میشود؛ متصوفه برای رهایی از انتقادات متشرعین، به روایات شطحگونه همچون خطبةالبیان منسوب به امام علی(ع) تمسک کرده تا گفتار نادرست بزرگان خود را توجیه کنند. این در صورتی است که صدور اینگونه خطبهها از معصومین(ع)، طبق قرائن محکم، مورد تردید جدی است.
اشاره روایات به غصه خوردن امام علی(ع) از غارت خلخال دختر یهودی، محافظت ایشان از فرد یهودی و نیز اموال او و دریافت وجه ایشان از اشخاص یهودی در معاملات، بیانگر آن است که نحوه تعامل امام علی(ع) با یهودیان در روابط اجتماعی بسیار مناسب بوده است.
امیرمؤمنان علی (ع) شخصیتی است آسمانی، تاریخی و جهانی برای همه زمانها، مکانها و ملّتها که همه در مقابل او به کرنش افتادند؛ چه دوست و چه دشمن. هر کس قلبی صاف داشته، عاشق او شده است و هر که از حق و حقیقت گریزان و خواهان ظلم و بی عدالتی بوده، از او روی گردانده است.
در دوران کوتاه خلافت امام علی(ع) وقتی اختلاف بین یک یهودی و خلیفه مسلمین در گرفت، حکم به نفع یهودی صادر شد. یهودیان مشمول عطایای دولتی و حکومتی قرار گرفتند. یهودیان به صورت یک جامعه آزاد یهودی در عراق می زیستند. برای خود مراکز آموزشی تورات و علوم دینی و دادگاه های ویژه ای داشته اند.
حضرت علی(ع) به جارية بن قدامه، خراج گزاران و والیان حکومت اسلامی فرمودند هیچ کسی حق تعرض به جان و مال غیر مسلمانانی که در پناه اسلام هستند و نیز حق تحقیر آنان را ندارد. به جز مواقعی که آنان درصدد دسیسه علیه اسلام و مسلمانان باشند که در این صورت آنان معاهد مسلمانان محسوب نمی شوند.
امام علی(ع) در رجز خوانی خویش ارزش های مثبت و ویژگی های خویش را به عنتر یهودی یادآوری می کند. ایشان بر حقانیت جبهه خودش و نبوت پیامبر اکرم(ص) مهر تایید زده و گفتمان و جبهه رقیب را محکوم به شکست دانسته است.
از نخستین کسانی که در جنگ خیبر به جنگ مسلمانان آمد، مرحب ابن حارث یهودی، رییس یکی از قلعه های خیبر بود. در رجز خوانی که بین امام علی(ع) و مرحب واقع شده است، امام حقانیت اسلام و مسلمانان در برابر یهودیان را یادآور شده است.
ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻛﻪ از ﻧﻔﻮذ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ص) و ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎﺧﺘﻦ او ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﺷﺪﻧﺪ، ﺷﺨﺼﻴﺖ امام علی(ع) را ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮔﺮفته و به تخریب شخصیت ایشان پرداختند.