نوروز

محمد امین ریاحی (متوفای 1388) استاد تاریخ و ادبیات و از مسئولین ارشد فرهنگی در عصر پهلوی: شیعیان در طول تاریخ، بیشتر با آداب و رسوم ایرانی موافق و همسو بودند، اما اهلسنت کمتر...

رسانههای به ظاهر میهنپرست ولی برانداز، تحت هدایت بیگانگان، نوروز را تبدیل به یک ابزار سیاسی برای تأمین اهداف دشمنان ایران کردهاند. تجمعات اقلیت برانداز به بهانه جشنهای نوروزی، نمونهای از این بازی کثیف سیاسی است.
دولت ایالات متحده در دوران پهلوی همواره به غارت ایران سرگرم بود. حتی اسنادی آشکار وجود دارد که نظامیان آمریکایی که به زنان ایرانی دستدرازی کردند، هیچگاه محاکمه نشدند. پس از انقلاب اسلامی نیز، دولت ایالات متحده، حامی صدّام بود و اینگونه دستش به خون جوانان ایران آغشته شد.
نوروز، علاوه بر اینکه عید ملی ایرانیان و جشنی کهن است، سالروز شمسی عید غدیر خم نیز هست.

در روایات در فضیلت نوروز آمده است که آن روز عهد بر ولایت امیرالمؤمنین (ع) در غدیر، عهد گرفتن از جنیان، پیروزی بر نهروانیان و قتل ذوالثدیه و روز ظهور امام زمان (عج) و پیروزی بر دجال، زنده شدن 30 هزار نفر از بنیاسرائیل، آرامش کشتی حضرت نوح و شکستن بتها به دست حضرت ابراهیم و امیرالمؤمنین (ع) در فتح مکه است؛ خداوند حاجت حاجتخواهان از مؤمنین را در این روز برآورد.

اعمالی که در روایات برای نوروز نقل شده است، این است که هنگام نوروز غسل کن، لباس پاکیزه بپوش، خود را خوشبو کن و آن روز را روزه بدار. پس از نماز ظهر و عصر، نمازی چهار رکعتی بگزار؛ پس از نماز هم سجده شکر گزار و دعای خاصی بخوان که گناهان پنجاه سالهات بخشوده میشود؛ پاشیدن آب در نوروز نیز سنّتی است که از عمل یکی از انبیاء ایجاد شده است.

بعضی از سنتهای حسنه ای که از گذشتگان به یادگار مانده، سبب شده که اسلام نیز به آنان مهر تأیید بزند. یکی از این سنتها، نوروز است که علاوه بر آنکه نزد ایرانیان به عنوان جشن ملی شناخته می شود، به دلیل مناسبتهای مذهبی و اسلامی که با نوروز قرین گردیده، ازجمله غدیرخم و بعضی از حوادث دوران صدر اسلام، این عید نزد مسلمانان ایرانی ارزش ملی و مذهبی پیدا کرده است.

در دانشنامه ایرانیکا (بزرگترین و جدیدترین دانشنامه ایران شناسی) آمده که هفت سین، یک سنت قدیمی نیست. بلکه شواهد نشان میدهد یک مسئله جدید است. ایده هفت سین، حاصل خیال پردازیهای مردم است که با ذوق تبدیل به آیینی دلنشین شده است.

در اوستا هیچ ذکری از نوروز نشده است. اما شاهنامه میگوید که نوروز از زمان جمشید برگزار میشد. یعنی هزاران سال قبل از زرتشت. پس نمیتوان نوروز را به نام زرتشت و زرتشتیگری سند زد. همچنین ایرانیان وقتی مسلمان شدند، جشنهای زرتشتی را دور ریختند. اما نوروز را نگه داشتند. چون نوروز، نه یک جشن زرتشتی، بلکه یک جشن میهنی ایرانی بوده است.

اسلام به عنوان آخرین دین آسمانی، به سنتهای حسنه و نیکویی که از گذشتگان به ارث رسیده و با شرع مقدس در تضاد نبوده، احترام گذاشته و آنان را تأیید کرده است. یکی از سنتهای حسنه، برگزاری جشن نوروز بوده که ایرانیان، به صله رحم و هدیه دادن اهتمام داشتهاند. وهابیون با بدعت دانستن این روز، نوروز را امری حرام و بدعت میدانند؛ در حالی که در روایات شیعه با توجه به بعضی از نکات حسنه آن، نوروز را جایز دانستهاند.

اسلام در مواجهه با آئین و سنن ملل دیگر، برخوردی دوگانه داشته است. با آن رسومی که آنها را مخالف با مبانی دینی خود یافته است برخورد سلبی کرده و با سنن و رسومی که مخالف با بینش اسلام نبوده برخورد اثباتی داشته است بهگونهای که یا خود همان سنن را و یا اصلاح شدهی آنها را امضاء نموده و جزء، آداب و احکام دینی خود قرار داده است.

رویکرد اهل سنت نسبت به سنت بزرگداشت نوروز سلبی است تا جایی که روزه آن را مکروه میدانند و اگر کسی به قصد نوروز، به کسی هدیهای بدهد حرام دانسته بلکه طبق فتوای برخی از علمایشان کافر شده است چراکه رسم آئین کفر را تعظیم نموده است. ولی در منابع اهل سنت روایاتی در تایید نوروز مشاهده میشود که عالمان اهل سنت میلی به آنها ندارند

بیمقدمه اصل مطلب، دو نکته درباره نوروز که شیعیان باید بدانند ولی اغلب، نمیدانند! نکته اول: واقعهی غدیر خم در نوروز رخ داد. نکته دوم: نوروز، لقب امیر المؤمنین علی (ع) است.