عشق الهی از اهداف اولیه صوفیه بوده، اما صوفیه با مطرح کردن عشق مجازی به عنوان پلی به سوی عشق حقیقی، این عقیده مقدس را به انحراف کشانده تا جایی که صوفیان با تمایل به عشق مجازی از عشق حقیقی باز مانده و حتی به انحراف کشیده شدند. تمایل به عشق مجازی در میان صوفیه از مسائلی است که بزرگان صوفیه درباره آن کتاب‌ها نوشته‌اند.

درباره معروف کرخی که در منابع صوفیه بعنوان شخصیتی بارز از او نام برده شده است، داستان‌سرایی‌های مختلفی شده است. از نقل‌هایی که درباره معروف مشهور است، آن است که پس از مرگ معروف، یهودیان و مسیحیان درباره وی دعوا کرده و هر کدام معروف را از خود دانسته‌اند.

دیدن خداوند در اشکال مختلف از جمله عقاید برخی از سران تصوف است. چنانچه ابن‌عربی معتقد است گوساله پرست شدن بنی اسرائیل خواست خداوند متعال بوده است تا به اشکال مختلف دیده شود و تلاش هارون و اختیار بنی اسرائیل در این امر دخالت و تاثیری نداشته است. لذا از این اعتقاد ابن‌عربی، احتمال جبری مسلک بودن او داده می‌شود.

بنا بر متون صوفیه، شقیق بلخی که او را اولین کسی می‌دانند که در خراسان از طریقت سخن گفت، تحت تاثیر عالمی بودایی به تصوف روی آورد و حال آنکه او در سفر حج با امام کاظم (علیه السلام) نیز ملاقات داشته و از او کراماتی دید. اما با این حال به تشیع مشرف نشد.

صوفیه معتقد است امام رضا (علیه السلام) مقام طریقت و دستگیری را به معروف کرخی واگذار کرده است و بعد از معروف سری سقطی و سپس جنید بغدادی بعنوان جانشینان معروف در مقام دستگیری طالبین معرفی شدند و این درحالی است که شیعیان معتقدند امامان شیعه علاوه بر مقام شریعت، دارای مقام طریقت هم هستند. در این صورت تکلیف امامان بعد از امام رضا (علیه السلام) چه می‌شود؟ آیا ایشان دارای مقام طریقت بوده‌اند یا خیر؟

به شواهد کتب معتبر صوفیه، ابوهاشم کوفی موسس صوفیه و اولین شخصی است که او را صوفی خواندند. امام صادق (ع) ابوهاشم کوفی را فاسد العقیده خوانده و مذهب او را مفری برای فرار از عقیده فاسدش عنوان کرد. علاوه بر آن مسعودی او را جبری و ملحد خطاب کرده است.