حلول
در فرقه اهل حق درباره حضرت علی (ع) باورهای متفاوتی وجود دارد؛ عدهای از آن حضرت، به عنوان اولین امام نام برده و عدهای با بیان دیدگاهی متناقض، شخصیت آن امام را از صورت حقیقی خود خارج کرده و دچار غلو شده و او را مظهر ذات خداوند میدانند.
بنیان فکری آئین اهل حق را دونادون تشکیل میدهد؛ با این بیان که از ذات الهی، در جسم برخی افراد حلول شده و این ذات در میان انسانها در چرخش است؛ پذیرش این باور پیامدهای اعتقادی از جمله نیازمندی و مکانمندی ذات الهی را به دنبال دارد.
در ادوار مختلف شیعه مخالفین این مذهب اصیل سعی در به انزوا کشیدن این مذهب که برگرفته از مکتب اهل بیت پیامبر دارد را داشته و با تهمت و دروغ همیشه تلاش کردند تا آنان را به چالش بکشند، اما از آنجایی که مذهب تشیع میراث امامان معصوم و متصل به علوم الهی است، هیچ گاه اینگونه سخنان نتوانسته کاری از پیش ببرد.
اهل حق علیرغم اعتقاد به توحید ویگانگی خداوند متعال معتقدند که ذات الهی در هر دوره وعصری در افراد خاصی تجلی پیدا خواهد کرد واین تجلی در هر عصری بوده است و در عصر اسلام این تجلی در علی (علیه السلام) وبعد از ایشان در افراد دیگر بوده است تا اینکه در قرن هفتم هجری قمری ذات الهی در سلطان اسحاق تجلی پیدا نموده است.
دیدن خداوند در اشکال مختلف از جمله عقاید برخی از سران تصوف است. چنانچه ابنعربی معتقد است گوساله پرست شدن بنی اسرائیل خواست خداوند متعال بوده است تا به اشکال مختلف دیده شود و تلاش هارون و اختیار بنی اسرائیل در این امر دخالت و تاثیری نداشته است. لذا از این اعتقاد ابنعربی، احتمال جبری مسلک بودن او داده میشود.
همواره از شاهدبازی و نظربازی صوفیه بهعنوان یکی از بزرگترین انحرافات صوفیه سخن بهمیان آمده است. که درواقع این انحرافات برخاسته از اساسیترین انحراف فرقه حلمانیه است که معتقدند خداوند متعال در انسانهای زیبارو حلول کرده است.
در باور پیروان آیین یارستان پیر موسی دمشقی یکی از هفتن است که از طرف سلطان اسحاق به سمت نویسنده و دفتردار منسوب شد. وی مظهر "اسرافیل" است که اواخر قرن هشتم درگذشت و در محله "زرده" در شهر کرند غرب دفن گردید.
ازآنجاکه اهل حق معتقد به حلول و تناسخ هستند و این دو عقیده در عقاید اسلامی مردود است، ایشان همواره سعی در توجیه معتقدات خود هستند. ازاینرو عقاید خود را با عقاید مسلمانان تطبیق کرده و از بیان صریح عقاید خود ابا دارند. ایشان گمان میکنند با تطبیق عقاید خود با عقاید شیعیان، همانند ایشان خواهند شد، اما این طرز تفکر از کم بودن اطلاعات ایشان درباره دین اسلام...