انسان کامل
انسان کامل، یکی از مهم‌ترین اعتقادات متصوفه است که برای رسیدن به این جایگاه، لوازمی از جمله تحقیر عقل، ریاضات افراطی و خود تحقیری وجود دارند که این لوازم مورد تایید مبانی دینی نیست و با این سیری که آنها مشخص نموده‌اند؛ انسان سالک به آن هدفی که اسلام برای سیر معنوی تنظیم کرده است؛ نخواهد رسید.
متصوفه علاوه بر اینکه مدعی ولایت شدند و قطب خود را "ولی خدا" معرفی کردند، واژه "انسان کامل" نیز به ادبیات اسلامی وارد کردند و قطب خود را انسان کامل نامیدند. دراویش گنابادی هم درحالی اقطاب خود را ولی خدا و انسان کامل می‌دانند که نه تنها نورعلی تابنده قادر به صحیح خواندن قرآن نبود حتی جانشین او سید علیرضا جذبی نیز قادر نیست قرآن را صحیح بخواند.
با اینکه در آیات و روایات مختلف، به تبعیت و اطاعت از ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) امر شده است، ولی عده‌ای از صوفیان با فریب سخنان اقطاب خود، که بدون هیچ دلیلی افرادی همچون فرزندان خود را جانشین خود کرده‌اند، تسلیم محض بوده و از آنان اطاعت می‌کنند.
یکی از عقاید اختلافی بین شیعه و صوفیه، اعتقاد به انسان کامل است که شیعه، انسان کامل را در وجود امام معصوم (ع) می‌داند اما صوفیان، انسان کامل را علاوه بر چهارده معصوم، برای قطب در صوفیه نیز بلامانع دانسته‌اند، که نکته مهم در تعریف انسان کامل است که تناقض‌گویی‌های مختلفی در آن دیده شده است.