پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ قرآنیون جریان فکری نوظهوری است که قرآن را یگانه منبع تشریع می‌داند و مرجعیت سنّت را به‌کلی منکر است و یکی از مهم‌ترین دلایل قرآنیون برای انکار حجیّت و مرجعیت احادیث، احتمال وجود احادیث جعلی و ضعیف در مجموعه کامل سنت منقول از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است. آنها معتقدند در سنّت نبوی؛ یعنی اخبار و روایات، وضع حدیث و جعل اخبار صورت گرفته است؛ لذا نمی‌توان به اخبار حاکی از سنت اعتماد کرد و در نتیجه، حجیتی هم ندارد.

به‌عنوان مثال «حافظ اسلم» که از جمله مروجان قرآنیون مصر است، می‌گوید: «در احادیث، چنان نقدهایی وارد شده که ویژگی دینی بودن را از آنها گرفته است؛ زیرا امور دینی، جای نقد و آرای اشخاص نیستند و اشکال‌هایی که از سوی غیر مسلمانان به اسلام شده، تنها از رهگذر احادیثی است که مسلمانان به صحت آنها اذعان کرده‌اند، در حالی که این احادیث از اصل جعلی‌اند و ارتباطی با دین ندارند». [1]

نقد و پاسخ:

اگرچه اصلِ قابل خدشه بودنِ برخی احادیث از جهت متن یا سند قابل پذیرش است، اما نمی‌توان کلیت سنت را مورد انکار قرار داد. تلاش‌های محدثان از زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای حفظ و کتابت حدیث و شکل گیری دانش‌هایی؛ مانند «رجال» و «مختلف الحدیث» برای پاسداری از این حقیقت بوده است. بنابراین، وجود احادیث ضعیف یا مجعول، مانع بهره گیری از احادیث نیستند؛ زیرا چالش‌هایی که در مسیر حدیث قرار گرفته را می‌توان تا میزان بسیار زیادی به‌وسیله علم رجال و شناسایی و تشخیص وثاقت و عدالت راویان برطرف نمود. علمای علم رجال با توجه به توصیف کتاب‌ها و قطعی بودن صدور و تألیف آنها از طرف نویسندگانشان، به بررسی منابع حدیثی و رجالی پرداخته و ماهیّت کلی کتب حدیثی را نقد و بررسی می‌نمایند و نیز برای اثبات نسبت دادن یک خبر به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله یا شخص معصوم نیز قواعد و معیارهایی را ذکر کرده‌اند. از این طریق است که علمای دینی هر حدیثی را که قرائن اطمینان بخش داشته باشد صحیح می‌نامند و به آن عمل می‌کنند و اگر حدیثی هیچ قرینه‌ای برای توثیق نداشت آن را ضعیف می‌دانند و به آن عمل نمی‌کنند.[2]

در نتیجه باید گفت که همه مسلمانان معتقدند که در میان احادیث موجود، حدیث ضعیف و مجعول نیز وجود دارد، اما این امر باعث نمی‌شود که احادیث را فاقد حجیت دانست؛ بلکه برای پذیرش یک حدیث و استناد به آن در کتب رجالی قواعدی ذکر شده  که از این طریق می‌توان حدیث صحیح و ضعیف را از هم جدا ساخت.

پی‌نوشت:
[1]. خادم حسین الهی بخش، القرآنیون و شبهاتهم حول السنه، ص233.« »إن الاحادیث فقد انتقدت علیها ما أفقدها صفة الدین؛ لانّ الامور الدینیة لا یدخلها النقد و آراء الرجال. الاعتراضات الموجهة للاسلام من غیر أهله لا تاتی الا عن طریق الاحادیث التی أقر المسلمون بصحّتها و هي موضوعة الاصل لاصله لها بالدین»
[2]. عترت دوست، محمد،  بیگی، یاسین، «مقاله نقد جریان فکری قرآن بسندگی در اندیشه‌ تفسیری آیت الله مهدوی کنی»، ص209.