پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ غدیرخم و مسئله جانشینی و خلافت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) یکی از مهمترین مسائلی است که سبب هدایت بشر به سمت سعادت ابدی می شود. باید گفت خدای رحمان، دین را که همان بایدها و نبایدهای قانونمند است را وضع کرد تا تمامی انسانها در اعصار مختلف، به اندازه ظرفیت شان از آن  بهره گیرند و در نهایت به هدایت و سعادت برسند. آنچه مشخص است دین از ابتدای وضع آن تا زمان رسالت نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دین واحد بوده که به صورت تدریجی تکامل یافته است.
خدای رحمان تکامل آن را در روز غدیر خم معرفی می‌کند و این نشان از آن دارد که تکامل دین مبین اسلام به وسیله ولایت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) بوده است. خداوند در هجدهم ذی الحجه به هنگام امر به ابلاغ خلافت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) خطاب به رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا (مائده/3) امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان‌] آيينى برگزيدم.» این آیه شریفه یکی از مهمترین دلایل شیعه برای اثبات جانشینی و خلافت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) است.

رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت غدیرخم و مسئله جانشینی و خلافت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) مطالبی را بیان فرموده اند که خط مشی اعتقادی و سیاسی شیعه را مشخص و تبیین می کند. قطعاً هر کشور و یا هر فرهنگ و یا هر مذهبی، روزی خاص، به عنوان عید برای خود دارد و آن مشهورترین روز برای آنان است. رهبر معظم انقلاب با توجه به این اصل مهم، غدیرخم را مهمترین اعیاد معرفی می‌کنند و در این باره می‌فرمایند: «عید غدیر عیدالله الاکبر و از همه اعیاد بالاتر است.»(1)

با بررسی در آیات و روایات مشخص می شود، دو دلیل وجود دارد که غدیر را به عنوان برترین اعیاد معرف می کند.
دلیل اول را می‌توان به یأس و ناامیدی دشمنان دین از انتخاب جانشین و حاکم الهی برای اسلام دانست. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ (مائده/3) امروز كسانى كه كافر شده‌اند، از (كارشكنى در) دين شما نوميد گرديده‌اند.»
رهبر معظم انقلاب در ادامه سخنرانی خود با توجه به این آیه شریفه می‌فرمایند: «غدیر روزی است که دشمنان از دین شما مأیوس شدند. چه چیزی مگر بر دین اضافه شد که دشمن را مأیوس کرد؟ قضیه رهبری جامعه‌ی اسلامی؛ قضیه نظام حکومت و امامت در جامعه‌ی اسلامی.»(2)
مسأله یأس و ناامیدی دشمن به قدری ارزش و اهمیت دارد که قرآن کریم به آن اشاره می‌کند و انتخاب امیرمؤمنان (علیه‌السلام) به عنوان وصی بلافصل پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را سبب شکست دشمنان می‌داند.

دومین عامل اهمیت غدیرخم به عنوان مهمترین عید در میان اعیاد اسلامی، مسئله تشکیل قاعده حکومت اولیاء الهی و امامت و ولایت الهی آنان دانست؛ زیرا به وسیله این انتصاب، ولایت پروردگار عالم و رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامانی که کاملترین بندگان خدا هستند، با این انتصاب تثبیت می‌شود. علت این سخن آن است که اگر مسئله خلافت و جانشینی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مطرح نشده بود، دین اسلام از محور اصلی آن خارج می‌شد و همانند دیگر ادیان گذشته سیل تحریفات به سمت این دین سرازیر می‌شد؛ اما با انتخاب امیرمؤمنان (علیه‌السلام) از سوی خدای رحمان و ابلاغ آن، اصل امامت در اسلام اجرا شد و میان بندگان با خدای رحمان انقطاعی ایجاد نشد. همچنین به خلافت رسیدن حضرت همان ادامه راه و روش خاتم الانبیاء (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود.
رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: «ماجرای تعیین غدیر، ماجرای تعیین ضابطه و قاعده است. یک قاعده‌ای در اسلام درست شد؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در ماه‌های آخر عمر، قاعده‌ی امامت و ولایت را وضع کرد. بشر انواع و اقسام حکومتها را تجربه کرده است؛ اسلام این حکومتها، قدرتمندی‌ها و قدرت‌مداری‌ها را قبول ندارد؛ امامت را قبول دارد. این قاعده‌ی اسلام است؛ غدیر این را بیان می‌کند.»(3)
سخنان رهبر معظم انقلاب بیانگر تفسیری کوتاه از سومین آیه سوره مبارکه مائده است. در انتها باید گفت انقلاب اسلامی ایران و افکار بنیانگذار کبیر انقلاب، برگرفته از همان واقعه غدیرخم بوده و انقلاب اسلامی ایران ادامه راه غدیر و نهضت جهانی رسول مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) است.

پی‌نوشت:
1 . بیانات مقام معظم رهبری در مورد غدیر خم، 30 شهریور 1395.
2 . همان.
3 . همان.

محمدجواد مهریار