پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حیدرعلی قلمداران یکی از سران جریان قرآنیون معاصر است که منکر حجیت احادیث بوده و معتقد است که بسیاری از احادیث شیعه بر خلاف اصول عقلی است و در این زمینه می‌نویسد: «با رجوع به مدارک اصلی و اساسی تشيع (روایات) به وضوح مشاهده می‌‎شود كه در اين منابع، ائمه (علیهم‌السلام) با صفات و خصوصياتی معرفی شده‌اند كه قرآن حتی برای پيامبران أولوالعزم يا به عبارت ديگر برای فرستادگانی كه دارای نبوت تشريعی بوده‌اند قائل نيست؛ تا چه رسد به انبيائی كه فقط حائز مقام نبوت تبليغی بوده‌اند؟ به عنوان مثال در کتب شیعه آمده است که ائمه (علیهم‌السلام) صدای ملائکه را می‌شنوند و چون محدَّث هستند با ملائکه سخن می‌گویند.»[1]

در پاسخ به این اشکال جناب قلمداران که شنیدن صدای ملائکه و سخن گفتن با آنها را یک امر غیر عقلی می داند، باید گفت از نظر عقلی، به دلیل نوع خلقت و بُعد روحی وجود انسان که مجرد و ملکوتی و هم‌ سنخ ملائکه است؛ این ارتباط ممکن می‌شود. از نظر نقلی نیز آیات مربوط به گفت‌وگوی حضرت مریم و ساره با فرشتگان و روایات مربوط به تمثّل ملائکه برای انسانهای غیر معصوم و نیز روایات گفت‌وگوی فرشتگان با ائمه اطهار (علیهم‌السلام) این مسئله اثبات می‌شود.

چنانکه خداوند در سوره مریم می فرماید: «فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا [مریم/17] و آنگاه که از همه خویشانش به کنج تنهایی محتجب و پنهان گردید، ما روح خود را (روح القدس که فرشته اعظم است) بر او فرستادیم و او در صورت بشری زیبا و راست اندام بر او ظاهر شد.»
همچنین خداوند در سوره هود می‌فرماید: «قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ  رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيدٌ [هود/73] فرشتگان با او گفتند: آیا از کار خدا عجب داری؟ (عجب مدار) که رحمت و برکات خدا مخصوص شما اهل بیت است، زیرا خدا بسیار ستوده صفات و بزرگوار است.»

ساره همسر حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) یکی از بانوان نمونه است که با فرشته ها سخن گفته و بشارت ملائکه را دریافت کرده است؛ ذات اقدس الهی در زمان پیری و فرتوتی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) و ساره به او بشارت فرزندی آگاه و حلیم داد و این بشارت الهی به همان صورت به همسر او نیز اعلام گردید.
تفسیر نور در ذیل این آیه می‌نویسد: «(فرشتگان به همسر ابراهيم) گفتند: آيا از كار خداوند تعجّب مى‌كنى؟ رحمت و بركات الهى بر شما اهل خانه (و خاندان رسالت) نازل باد، همانا او (پروردگارى) ستوده و بزرگوار است.» [2] محدثان شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که با خاتمیت، ارتباط فرشتگان با انسانهای برگزیده (محدَّثان) قطع نمی شود.[3]

پی‌نوشت:
[1]. قلمداران، حیدر علی، شاه راه اتحاد، ص104.
[2]. تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ج4، ص93.
[3]. علامه امینی، الغدیر، ج5، ص42. «أصفقت الأمة الإسلامية على أن في هذه الأمة لدة الامم السابقة أناس محدثون "على صيغة المفعول" وقد أخبر بذلك النبی الأعظم كما ورد في الصحاح والمسانيد من طرق الفريقين: "العامة والخاصة " والمحدث من تكلمه الملائكة بلا نبوة.»