پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب - امام رضا (علیه السلام) فرزند موسی بن جعفر(علیهما السلام)  و نجمه خاتون و از سلاله پاک محمد رسول الله (صلی الله علیه وآله) است . ایشان امام هشتم شیعیان دوازده امامی است و با ۵ واسطه به علی بن ابیطالب (علیهما السلام) می‌رسد کنیه ایشان ابوالحسن است و چون کنیه پدر ایشان نیز ابوالحسن بود ایشان ابوالحسن ثانی خوانده شده است. صابر، صدیق، رضی، فاضل، ذکی، ولی، وفی، ضامن آهو، امام غریب و سلطان برخی از القاب ایشان است. به ایشان عالم آل پیامبر نیز گفته می شود .

بر اساس روایاتی از امام موسی کاظم (علیه السلام) نقل شده؛ فرزندانش را در مسائل فقهی و علمی به علی بن موسی (علیه السلام) رهنمود می کرد و می گفت این برادر شما علی بن موسی عالم آل محمد است. از وی پرسش‌ها و مجهولات خویش را بپرسید. جلسات مناظره متعددی که امام با دانشمندان بزرگ عصر خویش به ویژه علمای ادیان مختلف انجام می دادند و در همه آنها با سربلندی تمام بیرون می آمدند دلیل کوچکی بر این سخن است. این تسلط و برتری امام بر جمیع علوم یکی از دلایل امامت ایشان می‌باشد .
مشهورترین لقب آن حضرت رضا (علیه السلام) است. در علت و چگونگی ملقب شدن ایشان به رضا اختلافاتی وجود دارد؛ اما همگی بر شهرت ایشان به رضا اتفاق نظر دارند .

دوره زندگانی علی بن موسی الرضا (علیه السلام) همزمان با حکومت سه خلیفه عباسی بوده است. پس از پیروزی مأمون عباسی در جنگ با برادرش امین در سال ۱۹۸ هجری قمری، مأمون با گسترش قیام ها و شورش های شیعیان مواجه شد. او برای پایان دادن به این شورش‌ها چاره ای اندیشید و تصمیم گرفت علی بن موسی (علیه السلام) را در خلافت شریک کند به همین منظور مقام ولایت عهدی را به عهده ایشان گذاشت .
استنکاف و عدم پذیرش آن حضرت فایده ای نبخشید و نهایتا ایشان در سال ۲۰۱ هجری قمری به دستور خلیفه عباسی عازم مرو پایتخت مأمون شدند. طبری در کتاب خویش به موضوع اعطای لقب رضا از طرف مأمون به امام می پردازد. ابن کثیر و ابن اثیر جزری نیز به این مطلب اشاره کرده اند .

شیخ صدوق (ره) با سند خود از بزنطی روایت می کند که گفت: به امام جواد (علیه السلام) عرض کردم جمعی از مخالفین شما چنین گمان می کنند؛ هنگامی که مامون راضی شد پدرت را به ولایت عهدی خود انتخاب کند او را به «رضا» ملقب ساخت!
امام جواد (علیه السلام) فرمود: به خدا سوگند گستاخی کرده و دروغ گفته اند! بلکه خدای تبارک و تعالی او را «رضا» نامید؛ زیرا مورد رضای رسول خدا و امامان پس از او در زمین بوده است. بزنطی عرض کرد؛ مگر نه اینکه هر یک از پدرانت مرضی خدا و رسولش و ائمه پس از او بوده اند؟ امام جواد (علیه السلام) فرمود: زیرا همچنانکه وی مرضیّ موافقان از دوستانش بود مرضی مخالفان از دشمنانش بوده است و این ویژگی اختصاص به او داشته و هیچ یک از پدرانش این چنین نبوده اند، از این رو از میان آنان ملقب به «رضا» گشت.[1]

بر اساس نقل مشهور امام رضا (علیه السلام) آخر ماه صفر سال ۲۰۳ قمری در ۵۵ سالگی در توس به دست مأمون به شهادت رسیدند و بدن مبارک ایشان در بقعه‌ی هارونیه در روستای سناباد به خاک سپرده شد. امروزه حرم امام رضا (علیه السلام) در مشهد زیارتگاه همه مسلمانان است .

پی‌نوشت:
[1]. بحارالانوار،ج۴۹،ص۴.