یکی از مسائلی که همواره مسلمانان از خود می‌پرسند، مقوله لعن و نفرین است؛ محبت و نفرت داشتن، از سوی خداوند در وجود انسان‌ها نهادینه شده است. هر انسانی، برخی از انسان‌ها را دوست و برخی از انسان‌ها را نکوهش کرده و چه بسا آن‌ها را لعن می‌کند. سب و لعن از اموری است که افزون بر فطرت وجودی انسان، مؤید دیگری هم‌چون کتاب آسمانی مسلمانان دارد و یکی از مسائل مورد توجه در جهان اسلام، چه شیعه و چه سنی بوده است.
قرآن کریم نیز افرادی را که دارای بینش کفرآمیز، منافقانه و ارتداد باشند، لعن کرده است؛ به عنوان مثال، خداوند در آیه 88 سوره بقره می‌فرماید: «بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلًا مَا يُؤْمِنُونَ.[بقره/88] (چنین نیست که گفتند) بلکه خدا بر آن‌ها لعن فرمود، زیرا کافر شدند و میانشان اهل ایمان کم بود.» خداوند هم‌چنین در باب لعن کسانی‌که بینشی منافقانه دارند، می‌فرماید: «وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ.[فتح/6] و نیز خدا خواهد تا همه منافقان و مشرکان را از مرد و زن عذاب کند که آن‌ها به خدا بد گمان بودند (و وعده فتح خدا را دروغ پنداشتند) در صورتی‌که (وعده خدا صدق است و) روزگار بد و هلاکت ابد بر خود آن‌هاست و خدا بر آنان خشم و لعن کرد.» از سوی دیگر خداوند، کسانی‌که از مسیر حق برگشته و مرتد شده‌اند را نیز مستحق لعن می‌داند. خداوند در این‌باره می‌فرماید: «كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ؛ أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ.[آل‌عمران/86و87] چگونه خداوند گروهی را که بعد از ایمان به خدا و گواهی دادن به راستی رسول او و بعد از ادلّه روشن باز کافر شدند، به راه راست هدایت کند؟ و خدا هرگز گروه ستمکاران را رهبری نخواهد کرد؛ کیفر آن گروه کافر این است که خدا و فرشتگان و همه مردمان بر آنان لعنت کنند.»
با این حال، کلمات عجیب از مبلغان وهابیت در باب لعن وارد شده است که قابل تامل است؛ به عنوان نمونه، بن‌عثیمین در باب لعن شیطان می‌نویسد: «انسان به لعن شیطان امر نشده است، بلکه فقط امر شده است که از او به خدا پناه ببریم.»[1] این کلام در حالی است که در آیه فوق، خداوند در باب مرتدین می‌نویسد: کیفر آن گروه کافر این است که خدا و فرشتگان و همه مردمان بر آنان لعنت کنند،[2] حال چگونه باید از لعن شیطان پرهیز کرد!

پی‌نوشت:

[1]. بن‌عثیمین، محمد بن صالح، الفاظ و مفاهیم فی میزان الشرع و الدین، دارالایمان، ص 26.
[2]. سوره آل‌عمران، آیه 86 و 87.