پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اختلافات اساسی مذهب وهابیت[1] با مذاهب اربعه، این است که وهابی‌ها خود را مجتهد مطلق می‌دانند. آنان مدعیند که از هیچ‌یک از مذاهب اربعه پیروی نکرده و از هیچ‌یک از ائمه اربعه تقلید نمی‌کنند.[2] این در حالی است که رجوع مستقیم به کتاب و سنت، علم زیادی را می‌طلبد، خصوصاً آن‌که همه علما معترفند که در آغاز، مطالبی مختصر راجع به فقه مذهبی مذهب خود را مورد مطالعه قرار داده‌اند و آن‌گاه شرح و تفصیل فقه همان مذهب را فراگرفته‌اند، سپس از برخی از اجتهادات و ترجیحات در درون مذهب خود مطلع شده و آن‌گاه تعداد بسیار محدودی از آن‌ها تصادفاً یا از روی نیاز اطلاعاتی راجع به برخی کتب فقهی سایر مذاهب کسب کرده‌اند. به ندرت پیش می‌آید که عالمی برای استنباط حکم شرعی، مستقیم به سراغ کتاب و سنت برود، زیرا این روش بسیار سخت و خسته کننده است.[3]
رجوع مستقیم به کتاب و سنت بسیار کم صورت می‌گیرد، حتی علمای عربستان نیز در بسیاری از موارد می‌گویند که تابع مذهب حنبلی هستند و صرفا مذهب حنبلی را فراگرفته‌اند. اکثر علمای وهابی علم خود را از طریق کتب متأخرین هم‌چون المقنع، زادالمستقنع و برخی گفته‌های ابن تیمیه به نقل از حنابله اقتباس کرده‌اند.[4]
بنابراین چنان‌که مشاهده می‌شود هرگز نمی‌توان عالمان وهابی را مجتهد مطلق دانست، زیرا علم آنان از فقه بسیار اندک و در محدوده چند کتاب فقهی حنبلی است، نه بیشتر. ولی تعجب آن‌جاست که با این اوصاف، وهابی‌ها خود را مجتهد مطلق می‌پندارند! ادعایی که بسیار مضحک و خنده‌دار است! چگونه ادعای اجتهاد مطلق می‌کنند، در حالی‌که اطلاعاتی در حد چند کتاب فقهی حنبلی دارند!

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. وهابیت مذهب پنجم.
[2]. ابن‌قیم جوزیه، محمد، اعلام الموقعین، ج2، ص138-137؛ ابن‌تيميه، احمد، مجموع الفتاوى، ص248.
[3]. فرحان مالکی، حسن، نگاهی به غلو اندیشی و افراط گرایی علمای معاصر عربستان، موسسه فرهنگی هنری آفتاب خرد، تهران، 1396ش، ص48.
[4]. همان، ص50.