توسعه مفهوم عبادت و کفر همه مسلمانان
یک اندیشه نمیتواند تمامی اندیشههای دیگر را با تعاریف خود کافر قلمداد کند. این اتفاقی است که در اندیشه سلفی گری افتاده است. تعریف عبادت در اندیشه سلفیگری با عدم توجه به حقیقتشرعیه و متشرعه بودن آن از مسیر خود خارج شده و باعث نتایجی مرگبار شده است. نتیجه تکفیر و ارتداد همه مسلمانان.
«عبادت» در لغت به اطاعت با خشوع و تواضع، یا نهایت تواضع و ذلت، معنا شده است، اما نظر گرایشهای سلفی در تعریف عبادت اینگونه است: «عبادت متضمن کمال محبت و نهایت محبت است.» این در حقیقت خلط بین معنای لغوی و معنای اصطلاحی است، در معنای اصطلاحی قید «کمال و نهایت محبت» را به معنای لغوی اضافه کردهاند و در این تعریف، هیچ اشارهای به قصد عبادتکننده نشده است و به صرف تعظیم، عبادت را صادق میداند.
نتیجه این فهم منجر به این شده است که بسیاری از امور متداول در بین مسلمانان، مانند توسل و استغاثه به اولیاءالله، چون متضمن تعظیم است، عبادت غیر الله شود و مشرک شوند؛ و این یعنی امت اسلامی قرنها است مشرکند؛ در حالیکه یکی از ارکان اصلی عبادت، قصد الوهیت معبود از طرف عابد است، که هیچ مسلمانی در توسل و استغاثه به اولیاءالله این قصد را ندارد. پس معنای عبادت صدق نمیکند.
پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ «عبادت» در لغت به «الطاعةُ مع الخُضُوعِ» اطاعت با خشوع و تواضع، یا «غایة الخضوع والتذلل» نهایت تواضع و ذلت، معنا شده است.[1] محقق بزگوار استاد الله بداشتی نظر گرایشهای سلفی در تعریف عبادت را اینگونه تبیین میکند: «العبادة تتضمن کمال المحبة و نهایتها، و کمال الذل و نهایته.[2] عبادت متضمن کمال محبت و نهایت محبت است.»
این در حقیقت خلط بین معنای لغوی و معنای اصطلاحی است، در این مختصر جای توضیح حقیقت شرعیه و لغویه و عرفیه نیست، اما باید این نکته را دانست که خلط بین حقیقت شرعیه و لغویه باعث نتایج جبران ناپذیری میشود. معنای لغوی را معنای اصطلاحی نیز دانسته و قید «کمال و نهایت محبت» را نیز اضافه کرده است. در این تعریف، هیچ اشارهای به قصد عبادتکننده نشده است و به صرف تعظیم، عبادت را صادق میداند.
سید ابوالفضل حسینیپور در اینباره میگوید: «نتیجه این فهم منجر به این شده است که بسیاری از امور متداول در بین مسلمانان، مانند توسل و استغاثه به اولیاءالله، چون متضمن تعظیم است، عبادت غیر الله شود و مشرک شوند؛ و این یعنی امت اسلامی قرنها است مشرکند؛ در حالیکه یکی از ارکان اصلی عبادت، قصد الوهیت معبود از طرف عابد است، که هیچ مسلمانی در توسل و استغاثه به اولیاءالله این قصد را ندارد. پس معنای عبادت صدق نمیکند.»[3]
پینوشت:
[1]. رضاوی، یوسف، الاجتهاد فی الشریعة الاسلامیة مع نظرات تحیلیة فی الاجتهاد المعاصر، کویت: دار القلم، الطبعة الاولی، 1417ق.
[2]. اللهبداشتی، علی، بررسی و نقد آرای سلفیه درباره توحید، قم: نشر تحسین، چاپ اول، 1392 ش.
[3]. سید ابوالفضل حسنی پور، بررسی سلفیگری ابن ابی العز با تأکید بر «شرح العقیدة الطحاویة، مجله سراج منیر، شماره 19 قم 1395
افزودن نظر جدید