پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در منقبت حضرت علی (علیه السلام) و خاندان پاکش، روایات و کلمات بسیاری وارد شده است. این روایات آن‌قدر فراوان هستند، که خدشه کردن در آن‌ها امری محال است؛ چرا که تواتر این‌گونه روایات بر هر انسان غیر مغرضی واضح و آشکار است.
در قرآن کریم هم آیات بسیاری در شأن مولای متقیان حضرت علی (علیه السلام) نازل شده است، که یکی از این آیات، آیه 62 سوره مبارکه انفال است.
خداوند در این آیه به رسولش خطاب می‌کند: «وَإِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ ۚ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ.[انفال/62] و اگر دشمنان به فکر فریب دادن تو باشند، البته خدا تو را کفایت خواهد کرد، اوست که به نصرت خود و یاری مؤمنان، تو را مؤیّد و منصور گردانید.»
راویان و مفسران برجسته اهل سنت در ذیل این آیه اعتراف کردند که این آیه در شأن حضرت علی (علیه السلام) نازل شده است.
1) ابوالحمراء که خادم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود روایت کرده است، که حضرت فرمودند: « لمّا اسری بی الى السماء إذا على العرش مکتوب انّى انا اللّه لا اله غيرى، خلقت جنّة عدن بيدى، محمّد صفوتى من خلقى، ايّدته بعلىّ و نصرته بعلىّ.[1] وقتی که من به آسمان برده شدم، بر عرش نوشته شده بود، که خدایی جز خدای یگانه نیست؛ محمد فرستاده اوست و او را با علی پشتیبانی نمودم.»
2) گنجی شافعی، این روایت را تا جمله [ایدته بعلی] نقل کرده و در ادامه گفته است: این همان سخن خداوند است که فرمود: «هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ»[2]
3) خطیب بغدادی از انس بن مالک نقل کرده است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «مکتوب علی العرش لا اله الّا اللّه محمّد رسول اللّه ايّدته بعلى.[3] بر عرش نوشته شده است؛ خدایى جز خداى يكتا نيست، محمد رسول خداست، و او را به نيروى على تقويت و تأييد نمودم.»
4) سيوطى در کتاب تفسیرش، در ذيل تفسير آيه شريفه «سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ.[اسراء/1] منزه است آن [خدايى] كه بنده‏‌اش را شبان‌گاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الاقصی ...» اظهار داشته است: از انس روايت شده است كه رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) فرمود: «لمّا اسری بی الى السماء إذا على العرش مکتوب لا اله الّا اللّه محمّد رسول الله ايّدته بعلىّ.[4] در شب معراج، اين مكتوب را بر ساق عرش ديدم. خدایى جز خداى يكتا نيست، محمد رسول خداست، و او را به واسطه على (عليه السّلام) تقويت نمودم.»
این چند روایت تنها بخشی از روایاتی است که در ذیل این آیه شریفه نقل شده است.
با وجود ده‌ها روایتی که در خصوص این آیه وارد شده است، باز هم افرادی هم‌چون ابن‌تیمیه که کینه اهل بیت (علیهم السلام) را در دل دارند، بر این روایات اشکال گرفته و آن را دروغ می‌پندارد.
او گفته است که این روایت از ابونعیم از ابوهریره نقل شده است لذا این حدیث دروغ و موضوع است و اهل علم به حدیث، به کذب بودن این روایت اذعان دارند.[5]
باید به جناب ابن‌تیمیه گفت که بر فرض، این یک سند دارای اشکال باشد، ولی این روایات دارای ده‌ها سند است و از طرق متعددی نقل شده است.
این روایات از طریق ابن‌جوزی، طبرانی، متقی هندی، ابن‌مردویه و چند تن از صحابه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هم‌چون ابن عباس، جابر، انس بن مالک، ابوایوب انصاری و ابوالحمراء خادم پیامبر، نقل شده است. بنابراین نمی‌توان این روایات را به همین راحتی از اعتبار ساقط کرد.
سؤالی که از ابن‌تیمیه داریم این است که آیا اگر این روایت در شأن یکی از خلفای سه‌گانه بیان می‌شد، باز هم آن را دروغ می‌پنداشتی؟ یا این‌که در صدد تحکیم آن بر می‌آمدی؟

پی‌نوشت:

[1]. مجمع الزوائد، هیثمی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج9، ص121
تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج42، ص336
کنز العمال، متقی هندی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج11، ص624، ح33040
المناقب، خوارزمی، جامعه مدرسین، قم: ص320، ح326
ینابیع المودة، قندوزی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت: ج2، ص239، ح671
[2]. کفایة الطالب، گنجی شافعی، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، قم: ص234، ب62
[3]. تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج11، ص173
[4]. الدر المنثور، سیوطی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج4، ص100
[5]. مختصر منهاج السنة، ابن تیمیه، مکتبة الرشد، بیروت: ص403

نویسنده: محمد یاسر بیانی