پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از مشکلات حاد و بزرگِ فراروی کشورهای اسلامی اهل سنت، مشکل ازدواج است، که چه‌بسا به‌خاطر فراهم نبودن ازدواج دائم، به خیانت، زنا و ازدواج‌های غیر شرعی، ختم می‌شود. با حضور زنان در عرصه اجتماع و پیدایش کارهای زنانه در مدارس، دانشگاه و بیمارستان‌ها و... ارتباط زنان و مردان بیش از پیش شده است، تا جایی که مردان و زنان زیادی در محل کلاس و کار با یکدیگر هم‌سخن می‌شوند و خواهان ازدواج با یکدیگر هستند، اما به‌خاطر مشکلات مادی و خانوادگی امکان ازدواج برای آنان فراهم نیست. از سویی دیگر، زنان مطلّقه نیز به‌خاطر مشکلاتی، قادر به ازدواج دائم نیستند و خواهان ازدواجی آسان هستند، که مشکلات ازدواج دائم را نداشته باشد.
اما جوانان نیازمند به ازدواج، وقتی به علما و بزرگان خود مراجعه می‌کنند و از آن‌ها راه حل دینی و اسلامی می‌طلبند، با یک «نه» بزرگ مواجه می‌شوند، که اسلام فقط ازدواج دائم را تجویز کرده است و «ازدواج موقت» یا «متعه» حرام است، زیرا خلیفه دوم از این کار نهی کرده است.[1]
زنان و مردان جوامع اهل سنتِ کشورهای مصر، عربستان، حاشیه خلیج فارس و... وقتی با این اقدام از سوی بزرگان مذهبی خود مواجه شدند، دست به‌کار شده و ازدواج‌های فراوانی را در بین خود ترویج دادند، که بنا بر فتوای اهل سنت حرام و زنا است. امروزه  زواج مسیار،[2] زواج عرفی،[3] زواج به نیت طلاق،[4] زواج مسفار،[5] زواج صیفی،[6] زواج مطیار[7] و... در بین جوانان اهل سنت رو به گسترش است،[8] در حالی‌که هیچ‌یک از ملاک‌های ازدواج را بنابر مذهب اهل سنت دارا نیست. زیرا اهل سنت معتقدند، ارکان و شروط ازدواج عبارت است از: ایجاب و قبول، حضور دو شاهد، اجازه ولی (مذهب ابوحنیفه این شرط را لازم نمی‌داند)، مهریه[9] و دائمی بودن عقد ازدواج؛ اما در ازدواج‌هایی که در متن جامعه اتفاق می‌افتد، هیچ‌یک از این شروط رعایت نمی‌شود و دختر بدون اجازه ولی، به‌صورت مخفیانه با پسری ازدواج کرده و مدتی را با اوست، و  بعد از آن از یکدیگر جدا می‌شوند، زیرا نمی‌خواهند برای همیشه با هم زندگی کنند و تن به ازدواج دائم بدهند.
اکنون پرسش اساسی از مفتیان و بزرگان اهل سنت این است که زنان، مردان، دختران و پسرانی که نیاز به ازدواج دارند، ولی قادر به ازدواج دائم نیستند، چه باید بکنند؟ آیا دین اسلام که دین خاتم و جامع است، برای همه‌ی احوالات بشر برنامه ندارد؟
قطعاً دین اسلام برای این گروه نیز برنامه دارد و آن «ازدواج موقت» یا «متعه» است، که سیره عملی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، اصحاب و اهل بیت (صلوات الله علیهم اجمعین) است.[10] اما جامعه اهل سنت با پشت کردن به  سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و سلف صالح، خود را در منجلابی مشاهده می‌کند، که هیچ راه رفت و برگشتی ندارد.

پی‌نوشت:

[1]. تَمَتَّعْنَا مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ , وَمَعَ أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، فَلَمَّا وُلِّيَ عُمَرُ خَطَبَ النَّاسَ فَقَالَ: " إِنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ هَذَا الرَّسُولُ , وَإِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هَذَا الْقُرْآنُ , وَإِنَّهُمَا كَانَتَا مُتْعَتَانِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ , وَأَنَا أَنْهَى عَنْهُمَا وَأُعَاقِبُ عَلَيْهِمَا , إِحْدَاهُمَا مُتْعَةُ النِّسَاءِ وَلَا أَقْدِرُ عَلَى رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَةً إِلَى أَجَلٍ إِلَّا غَيَّبْتُهُ بِالْحِجَارَةِ , وَالْأُخْرَى مُتْعَةُ الْحَج». البيهقي، أحمد بن حسين (م 458)، السنن الكبرى، تحقيق: محمد عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية، بيروت، الطبعة: الثالثة، 1424 هـ. ق.، ج7، ص335. مسند أبي عوانة،الإمام أبي عوانة يعقوب بن إسحاق الاسفرائني،الناشر دار المعرفة، بيروت، ج2، ص339.
[2]. زواج مسیار: زن و شوهر به ‌صورت مخفیانه و جدا از هم زندگی می‌کنند و مرد گاهی از اوقات، از زنش در روز یا شب دیدن می‌کند و زن حق نفقه، مسکن، زندگی مشترک، از شوهر خود ندارد، بلکه تنها به دیدار لحظاتی از شب یا روز بسنده می‌کند.
[3]. زواج عرفی:  زن و مرد بدون حضور گواه، مهریه و حضور ولی و به صورت مخفیانه، با یکدیگر پیمان زناشویی می‌بندند، ولی بعد از مدتی از یکدیگر جدا می‌شوند. این ازدواج بنابر فتوای مفتیان حرام و مثل زنا اعلام شده است اما با این وجود در بین اهل سنت رایج است.
[4]. زواج به نیت طلاق:  مرد در هنگام ازدواج، بدون این که به همسرش چیزی بگوید، نیت طلاق می‌کند، یعنی مرد برای موقت کردن ازدواج، از ابتدا قصد طلاق دارد، ولی به همسرش چیزی نمی‌گوید.
[5]. زواج مسفار: ازدواجی که در سفر صورت می‌گیرد و محدود به حدی است، که زن حق همخوابی ندارد و همه حقوق خود(نفقه، مسکن و...) را از خود ساقط می‌کند.
[6]. زواج صیفی: ازدواجی است که زن و مرد شرط می‌کنند بدون هیچ حق و حقوقی در تابستان با هم باشند و بعد از آن از یکدیگر جدا می‌شوند. این ازدواج اگر چه بنابر مذهب اهل سنت جایز نیست چون موقت و محدود است اما در بین جوانان شایع است.
[7]. زواج مطیار: ازدواج کادر پرواز و میهمانداران با یکدیگر که در طول سفر می‌توانند با هم باشند.
[8]. موضع گیری مفتیان اهل سنت در رابطه با موضوع ازدواج‌های جدید، نشان از شیوع این ازدواج‌ها در بین جوانان اهل سنت دارد. برای اثبات شیوع این ازدواج‌ها در کشورهای اسلامی، واژه «زواج العرفی» را جستجو کنید.
همچنین مراجعه کنید به شیعه نیوز،ازدواج مسیار به چه معناست، کدخبر:18291، ، تاریخ انتشار: 5 تیر 1389
همچنین سایت اسلام کوئیست، ازدواج مسیار و ازدواج موقت، کد بایگانی 37050. تاریخ انتشار: 22 اردیبهشت 1392
[9]. اسلام ویب، مرکزالفتوی، حکم الزواج العرفی، رفم الفتوی: 5962، تاریخ:26-1-2004
[10]. «عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، وَسَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ، قَالَا: خَرَجَ عَلَيْنَا مُنَادِي رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: «إِنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدْ أَذِنَ لَكُمْ أَنْ تَسْتَمْتِعُوا» يَعْنِي مُتْعَةَ النِّسَاءِ» نيشابوري، مسلم بن حجّاج (261)، المسند الصحيح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار إحياء التراث العربي، بيروت، بي تا، ج2، ص1022.