نقد و بررسی دیدگاه اهل سنت در مورد صحابه
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اهل سنت معتقدند همهی صحابه، عادل و از اولیاء و برگزیدگان الهی هستند. جایگاه آنان در نزد اهل سنت، بسی بالا و مقدس است، تا جایی که صحابه را برترین مردم بعد از انبیاء میدانند.[1]
این سخن اهل سنت را شاید در صورتی که اصحاب، معدود به چند نفر از مقربان پیامبر (صلی الله علیه و آله) باشند، بتوان پذیرفت، اما آنان دایره اصحاب را چنان گسترده گرفتهاند که هیچ عاقلی نمیتواند آن را بپذیرد. بخاری در تعریف صحابی میگوید: هر مسلمانی که مسافتی را با پیامبر (صلی الله علیه و آله) طی کرده است، یا او را از دور دیده است، از اصحاب محسوب میشود.[2]
احمد بن حنبل میگوید: کسانیکه یک ماه، یا یک روز و یا یک ساعت، همراه پیامبر (صلی الله علیه و آله) باشند، و یا حضرت را مشاهده کرده باشند، از اصحاب محسوب میشوند.[3]
با این تعریف از صحابه، تعداد آنها یک جمعیت بسیار زیادی میشود، که حتی نام آنها قابل احصاء و شمارش نیست. از همین روست که ابن کثیر جمعیت صحابه را به 120 هزار نفر میشمرد[4] و دیگری جمعیت آنان را 114هزار نفر میداند.[5] این در حالی است که جمعیت صحابه که با اسم و رسم شناخته شدهاند، و نام آنها در کتب ضبط شده است، حدود 8000 نفر است.[6]
اکنون باید از اهل سنت پرسید، چهطور ممکن است، کسیکه در طول عمرش فقط یک لحظه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را مشاهده کرده است، یا مسافت اندکی را با ایشان طی کرده است، دارای چنین مقام و ارزشی شود، که بعد از پیامبران بهترین مردم باشد!؟ با کدامین عقل میتوان پذیرفت، که فردی با مشاهده پیامبر (صلی الله علیه و آله) از اولیاء الهی و برترین مخلوقات شود!؟
این سخن بیشتر از آنکه به واقعیت نزدیک باشد، به یک طنز شباهت دارد. هر چند شاید چنین عقیدهای نسبت به صحابه، حاکی از یک واقعیت تلخ بدهد، که سردمداران کفر و عناد، برای سرپوش گذاشتن بر اعمال و کردارشان، دست به چنین تقدسی برای خود کردهاند. شاید برای توجیه رفتارهای ناشایست برخی از صحابه، نسبت به مقام امیرالمومنین و حضرت زهرا (علیهما السلام) این تقدس را ساختهاند، تا کسی را یارای مخالفت با صحابه نباشد، بلکه این ابزاری برای سرپوش گذاشتن بر رفتار و کردارشان باشد، و ابزاری برای هدم و تکفیر حریف (شیعیان) و از به در بردن حریف از صحنه مبارزه حق و حقیقت باشد.
اکنون قضاوت با خودتان!
پینوشت:
[1]. «فالصحابه کلهم عدول أولیاء الله تعالی واصفیاؤه وخیرته من خلقه...» القرطبی، الجامع لاحکام القرآن (تفسیر القرطبی) دارالنشر: دارالشعب، قاهره، ج16، ص299
[2]. «وَمَنْ صَحِبَ النبي صلى الله عليه وسلم أو رَآهُ من الْمُسْلِمِينَ فَهُوَ من أَصْحَابِهِ» بخاری، صحیح البخاری، كتاب فضائل الصحابة بَاب فَضَائِلِ أَصْحَابِ النبي صلى الله عليه وسلم ورضي الله عنهم، ج3، ص1335
[3]. «أصحاب رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلّم كلّ من صحبه شهرا أو يوما أو ساعة أو رآه.» اسد الغابه، ج1، ص12
[4]. «انّ عددهم يبلغ مائة الف وعشرين ألفا.» ابن کثیر، البدایه و النهایه، دارالنشر، مکتبه المارف، بیروت، ج5، ص397
[5]. «قبض رسول الله صلى الله عليه وسلم عن مائة ألف وأربعة عشر ألفا من الصحابة» ابن جوزی، تلقیح فهوم اهل الاثر، ج1، ص73
[6]. «وقرأت بخط الحافظ الذهبي من ظهر كتابه التجريد: لعل الجميع ثمانية آلاف إن لم يزيدوا لم ينقصوا» ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج1، ص3
افزودن نظر جدید