عدم آگاهی خلفای سه گانه به تفسیر قرآن مجید در کتب اهل سنت
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با مروری در کتب اهل سنت به این نتیجه میرسیم که از خلفا تفسیر قرآن بسیار اندک نقل شده است. چرا که جهل خلفا به مسائل و معارف قرآن بسیار مشهور است. این مطلب در کتب اهل سنت تصریح شده است. بر این اساس خلفا با آن كه عرب زبان بودند، معناى برخى واژههای قرآنی را نمىدانستند. مثلًا رواياتى كه در مورد جهل ابوبكر و عمر نسبت به معناى «كلاله» [۱] نقل شده، فراوان است. درباره جهل عمر به معنای کلاله در کتب معتبر اهل سنت آمده است که: «عمر روز جمعه خطبه خواند و یادى از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) و ابوبکر نمود ، آنگاه گفت : هیچ مسألهاى نزد من مهمتر از کلاله نیست که پس از خود باقى بگذارم. زیرا من درباره هیچ مسألهاى به اندازه کلاله به پیامبر مراجعه ننمودم و حضرت نیز در هیچ مسأله اى به اندازه کلاله با من تندى نکرد.[۲]
اما مساله اصلی این است که، با توجه به اهميت بسيار بالاى قرآن، بىبهرهگى مدعيان خلافت مسلمين از علوم و معارف قرآنى، نقص بسيار بزرگى محسوب مىشود. از اين رو سؤالاتى به نظر مى رسد كه پيروان سقیفه بايد براى آنها پاسخهاى قانع كننده ارائه دهند:
آيا خلفا ملازم رسول اللَّه بوده اند تا چيزى ياد بگيرند؟ آيا آن ها وقتى نزد آن حضرت بوده اند سؤالى در خصوص قرآن پرسيدهاند؟ اگر پرسيدهاند، آن مطلب و جواب حضرت چه بوده، و اگر نپرسيدهاند، چرا؟ چرا آن حضرت ابتداءً چيزى به آنها نياموختهاند؟ اگر چيزى ياد گرفته اند، چرا نقل نكردهاند؟
بهترين عذرى كه براى بى بهرهگى خلفا از علوم قرآن ذكر شده نداشتن فرصت است، آنها توفيق كمترى براى حضور نزد رسول خدا (صلى اللَّه عليه و آله) داشتند و قهراً از بركات پيامبر اكرم (صلى اللَّه عليه و آله) محروم شدند؛ در نتيجه طبيعى است كه از معارف و علوم بى پايان قرآن بهره كمترى داشته باشند. بر اساس اين توجيه، ديگران كه فرصت بيشترى براى درك محضر رسول خدا (صلى اللَّه عليه و آله ) و فراگيرى علم از ايشان داشته اند، از خلفاى ثلاثه اعلم خواهند بود.
بخارى به نقل از ابوهريره مى نويسد: «همانا خريد و فروش در بازار برادران مهاجرِ ما را مشغول مى كرد و برادران انصار ما نيز مشغول كار در اموال (مزارع، باغات) خود بودند در حالى كه ابوهريره ملازم رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله بود.»[۳] در هر صورت اشتغال به خريد و فروش و كسب و كار بهانه و عذرى است كه براى بى بهره گى خلفا از علوم قرآن و جهل آن ها نسبت به حقايق دينى و احكام اسلام ذكر شده است، بدين معنا كه آن ها توفيق كمترى براى حضور در خدمت رسول خدا داشته اند، به فرض اين كه عذر مطابق واقع باشد امّا روشن است كه خلفا در جنگها و مسافرتهاى بسيارى همراه پيغمبر اكرم (صلى اللَّه عليه و آله) بودند، آيا در اين فرصتها نيز خدمت رسول خدا (صلى اللَّه عليه و آله) نرسيدهاند و سؤالى در مورد قرآن از آن حضرت نپرسيدهاند؟ [4]
پینوشت:
[۱]. معنای کلاله: خواهران و برادرانى كه از شخص متوفى ارث مىبرند. " راغب" در كتاب" مفردات" مىگويد:" كلالة" به كسانى گفته مىشود كه از متوفى ارث مىبرند، در حالى كه پدر و مادر يا فرزند و فرزند زاده او نيستند. (آیت الله مکارم شیرازی، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: ايران، تهران ، سال چاپ: ۱۳۷۱ ه. ش ، ج ۳، ص: ۲۹۶)
[۲]. ثم إني لا أدع بعدي شيئا أهم عندي من الكلالة ما راجعت رسول الله صلى الله عليه و سلم في شيء ما راجعته في الكلالة وما أغلظ لي في شيء ما أغلظ لي فيه (مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، تحقيق : محمد فؤاد عبد الباقي، الناشر : دار إحياء التراث العربي، بيروت، جزء ۱ ص ۳۹۶)
[۳]. إن إخواننا من المهاجرين كان يشغلهم الصفق بالأسواق، وإن إخواننا من الأنصار، كان يشغلهم العمل في أموالهم، وإنّ أبا هريرة كان يلزم رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه وآله. (بخاری، صحیح بخاری، مصدر الكتاب: موقع وزارة الأوقاف المصرية، جزء ۱ ص ۲۱۳)
[4]. میلانی،خلاصه ای از کتاب عدالت صحابه (بررسى و نقد)، ناشر: الحقایق، مکان چاپ: قم، ص: 345 الی 349
افزودن نظر جدید