پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ نهج‌البلاغه یکی از کتب گرانقدر و گران‌سنگ شیعه و از جمله تألیفات سید رضی (رحمة الله علیه) است که مشتمل بر گردآوری بخشی از کلمات گهربار امیرالمومنین (علیه السلام) می‌باشد. این کتاب مورد قبول شیعیان بوده و البته در همین‌جا نیز باید یادآوری کنیم که شیعه برای استنباط احکام فقهی و شرعی کتب روایی معروف به کتب اربعه را در اختیار دارد که بازهم با توجه به سایر ادله اقدام به صدور فتوی می‌کند؛ امّا در عین حال برای همه کتب بر جای مانده از بزرگان خود که به جمع‌آوری روایات و سخنان امامان مذهب خود پرداخته‌اند احترام خاص قائل بوده و حرمت آنان را حفظ می‌کند.
آن‌چه در این مقاله مورد بحث قرار می‌گیرد در رابطه با مواردی است که از جانب مخالفین شیعه و خاصه «وهابیت» صورت گرفته و آن این‌که آنان با رجوع به این کتاب شریف و استناد کردن به برخی جملات مجمل می‌كوشند تا اثبات كنند كه امیرالمومنین علی (علیه السلام) از ابوبكر و عمر تقدير كرده است! اين در حالی است كه حضرت با روشن‌ترین تعابیر نسبت به عملکرد خلفای پیش از خود انتقاد كرده است.
- امیرالمومنین پس از سال‌ها مظلومیت و خانه‌نشینی، وقتی خلافت ظاهری را به دست گرفت درباره کسانی که قبل از ایشان بر این مَسند نشسته بودند فرمود: «همانا دین در دست اشرار، اسیر گشته بود. با نام دین به هواپرستی پرداخته و دنیای خود را به دست می‌آوردند.»[1]
- حضرت در جای دیگر، رفتار حاکمان پیش از خود را به افشاندن بذر گناه تشبیه نموده است: «کسانی که تخم گناه افشاندند، با آب فریب، آبیاری کردند و محصول آن را که جز عذاب و بدبختی نبود، درو نمودند.»[2]
- تعبیر حضرت در به قدرت رسیدن منافقان تابلودار، در آن‌جایی که فرمود: «آنان (منافقان) پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) باقی مانده، به پیشوایان گمراهی و دعوت کنندگان به آتش با دروغ و تهمت نزدیک شده، به آنان حکومت بخشیده، بر گردن مردم سوار گردیده و به وسیله آنان به دنیا رسیدند.»[3]
- حضرت در عبارتی حاکمان قبل از خود را ظالم و انحصارطلب معرفی نموده است: «آن ظلم و خودکامگی که نسبت به خلافت بر ما تحمیل شد، در حالی بود که ما را نَسَب برتر و پیوند خویشاوندی با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) استوارتر بود، جز خودکامگی و انحصار طلبی چیز دیگری نبود که گروهی حریصانه بر کرسی خلافت نشسته و گروهی سخاوتمندانه از آن دست کشیدند.»[4]
- تعبیر حضرت از خلفای پیشین خود به بخل‌ورزان به خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و غاصبین فدک: «آری، آن‌چه آسمان بر آن سایه افکنده، فدک در دست ما بود که گروهی بر آن حرص ورزیده و گروهی دیگر سخاوتمندانه از آن چشم پوشیدند و بهترین داور خداست. مرا با فدک و غیر فدک چه کار؟»[5]

پی‌نوشت:
[1]. آیه الله شیخ حسین انصاریان، ترجمه نهج‌البلاغه، ج3، ص95، نامه53
[2]. آیه الله شیخ حسین انصاریان، ترجمه نهج‌البلاغه، ج1، ص30، خطبه2
[3]. آیه الله شیخ حسین انصاریان، ترجمه نهج‌البلاغه، ج2، ص189 ،خطبه210
[4]. آیه الله شیخ حسین انصاریان، ترجمه نهج‌البلاغه، ج2، ص63 ،خطبه162
[5]. آیه الله شیخ حسین انصاریان، ترجمه نهج‌البلاغه، ج3، ص71، نامه45