پایگاه جامع فرق، ‌ادیان و مذاهب_ یکی از فقرات خطبه غدیریه که به سندهای متعدد و صحیح توسط اهل سنت نقل شده است عبارت «اللهم و انصر من نصره و اخذل من خذله.[1] خداوندا هر که علی را یاری نموده است یاری کن و هرکه او را خوار نموده است خوار و ذلیل نما.» است. امّا وهابیت به سرکردگی ابن تیمیه شبهات کوته‎فکرانه‎ای برای انکار این فقره از حدیث مطرح نموده‎اند. یکی از این شبهات این است که افراد زیادی در صفّین با علی (علیه السلام) جنگیدند ولی خداوند آنها را خوار نکرد! بلکه اصحاب معاویه و بنی‌‎امیة بسیاری از سرزمین‎های کفار را فتح نمودند و خداوند نیز یاریشان نمود![2]

آنان در واقع با این شبهه،‌ آیات قرآن که نصرت الهی را برای انبیاء و اولیاء‌ تضمین نموده است، را زیر سؤال برده‎اند. خداوند می‎فرماید: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ [غافر/51] در حقيقت، ما فرستادگان خود و كسانى را كه گرويده ‏اند، در زندگى دنيا و روزى كه گواهان برپاى مى‏‎ايستند قطعاً يارى مى‎‏كنيم.» همچنین فرموده است: «كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلي‏ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزيزٌ [مجادلة/21] خدا مقرّر كرده است كه حتماً من و فرستادگانم چيره خواهيم گرديد. آرى، خدا نيرومند شكست‎‏ناپذير است.» این در حالیست که تاریخ بیانگر مظلومیت‎ها و مغلوب شدن و حتی شهید شدن انبیاء‌ به فجیع‎ترین صورت‎هاست. پس معنای واقعی نصرت الهی با زور شمشیر بر دیگران غالب شدن و غارت جان و مال و ناموس دیگران نیست (آنچنانکه بنی‎امیه انجام دادند)، که اگر چنین باشد باید همه غارت‎گران و آدم‎کشان تاریخ را مورد نصرت الهی دانست! بلکه معنای نصرت الهی این است که انبیاء‌ و اولیاء و مؤمنان حقیقی در دنیا به‎واسطه جان و مال و ناموسی که در راه خداوند فدا می‎کنند،‌ احیاگران دین و توحیدند و این ندای توحید تا ابد زنده و یاری شده توسط خداوند است. آنان در دنیا یاری می‎شوند، برای رسیدن به این هدف چرا که مؤمنان برای دنیایشان هدف نهایی جز این نداشته‎اند. و در آخرت هم یاری شده توسط خداوندند چرا که رضوان و جنّت در انتظار آنان است و عذاب خالد در انتظار دشمنانشان.

و بر اساس این موازین الهی است که خداوند قابیل را که به ظاهر بر هابیل فائق آمده و او را کشته است،‌ خوار و خسران‎زده می‎خواند: «فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخاسِرين‏ [مائدة/30] پس نفسِ[امّاره‏]اش او را به قتل برادرش ترغيب كرد، و وى را كشت و از زيانكاران شد.» بنابراین امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز از آنجاکه به فرمان الهی مأمور به قتال با اصحاب جمل و معاویه و خوارج بود، چنانکه خود فرموده است: «عهد إلي رسول الله (صّلى الله عليه و آله) في قتال الناكثين والقاسطين والمارقين.[3] رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به من برای جنگ با ناکثین و قاسطین و مارقین،‌ وصیت نمود.»، یاری شده توسط خداوند بوده است ولو بظاهر دچار شکست شده باشد. و معاویه و بنی امیه بر طبق موازین الهی در دنیا و آخرت ذلیل و خوار شده‎اند ولو به ظاهر غلبه یافته باشند. و به همین دلیل است که بعد از گذشت قرن‎ها، هنوز هم در تاریخ بنی امیّه، رفتارهای ننگینشان نقل می‎شود و شخصیتشان در نزد اهل تحقیق، خوار و ذلیل شده است. و از آن‎طرف، علی (علیه السلام) و یارانش گرچه جان در راه حق دادند ولی تا قیامت از آنان به بزرگی یاد می‎گردد و براستی چه نصرتی بالاتر از این؟!

پی‌نوشت:

[1]. البزار، مسند البزار: ج ٣، ص ٣٥، بيروت: مؤسسة علوم القرآن، مكتبة العلوم والحكم. الهيثمي، مجمع الزوائد: ج ٩، ص ١٠٤، بیروت: دار الكتب العلمية. أحمد بن حنبل، مسند أحمد: ج ٢، ص ١٨، ح ٩٥١، شرحه وصنع فهارسه: أحمد محمد شاكر، القاهرة: دار الحديث. الحاكم النيسابوري، المستدرك: ج ٣، ص ١٢٩، بيروت: دار المعرفة. النسائي، خصائص أمير المؤمنين علي بن أبي طالب، ص103، طهران: مكتبة نينوى.
[2]. القفاري، ُاصول مذهب الشيعة: ج ٢، ص ٨٤٠، الجيزة: دار الرضا.
[3]. هیثمی این حدیث را از بزار و طبراني در الأوسط نقل نموده و سندش را معتبر دانسته است. رج هیثمی، مجمع الزوائد: ج ٧، ص ٢٣٨، بيروت: دار الكتب العلمية.