پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن تیمیه می‌گوید که امیر المومنین از نبردهای خود در جنگ جمل و صفین پشیمان بود، و می‌گوید این خبر به تواتر ثابت شده است، که البته اصل چنین خبری از سلیمان بن صرد روایت شده است، و طبق معیارهای علمای اهل سنت صحیح است.

در این نوشتار پاسخ را از کتب بزرگان علمای اهل سنت به او خواهیم داد، اما به چند دلیل این روایت و خبر مورد قبول نیست. اولاً اینکه اگر امیر المومنین علی(علیه السلام) از این جنگ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها پشیمان شده باشند، چرا سلیمان بن صرد را که ناقل چنین روایتی است، به خاطر شرکت نکردن در جنگ جمل سرزنش کردند و او نیز عذرخواهی کرده و از امام حسن (علیه السلام) خواستند که در پذیرفتن عذر او نزد حضرت علی (علیه السلام) واسطه شوند؟[1] ثانیاً سلیمان بن صرد که چنین روایتی را به او نسبت داده‌اند، خود از جمله کسانی است که از جنگ صفین همراه امیر المومنین علی (علیه السلام) شرکت کرد، ذهبی از علمای بزرگ و متعصب اهل‌سنت می‌گوید: «سلیمان بن صرد بود که در جنگ صفین با حوشب مبارزه کرد و او را کشت».[2] لذا اگر امیر المومنین از جنگ جمل پشیمان شده بودند، سلیمان بن صرد و دیگران این را دلیل قرار داده در جنگ صفین شرکت نمی‌کردند.

ثالثاً امیر المومنین علی (علیه السلام) بعد از جنگ صفین دوبار دیگر هم اصحاب خود را برای جنگ با معاویه دعوت کرد و لشگریان را حرکت دادند، که بار اول با کارشکنی خوارج و بار دوم با کارشکنی شخصی به نام اشعث کندی و قبیله‌اش باعث شدند که معاویه از دست آن حضرت جان سالم به در برد.[3] پس چگونه امیرالمومنین علی(علیه السلام) پشیمان شده بودند؟ و حال اینکه بزرگان اهل‌سنت مانند ذهبی، بلاذری، ابن‌عبدالبر، جزری، ابن عساکر، و دیگران... در کتاب‌های خودشان نظری غیر از نظر ابن تیمیه دارند. و صد البته دلایل فراوان دیگری هم بر ادعای دروغین ابن تیمیه وجود دارد، که با مراجعه به کتب اهل سنت و جماعت، بی‌اساس بودن سخنان این شخص آشکار می‌شود. لذا برای ابن تیمیه بهتر بود که به جای این ادعای بی‌جا و غلط نسبت به حضرت علی(علیه السلام)، پشیمانی کسانی را که بر امیر المومنین(علیه السلام) شمشیر کشیدند، و یا آن حضرت را در این جنگ‌ها یاری نکردند، سخن به میان می‌آورد. از جمله این افراد عبارتند از عایشه، ابن زبیر، طلحه، ابن عمر، سعدابن ابی‌وقاص، مسروق بن اجدع و ... لذا از باب نمونه به این روایات دقت کنیم که:

«عن عبدالله بن عبید بن عمیر قال: قالت عایشه: وددت أنی کنت غصنا رطبأ و لم أسر مسیری هذا [4] عایشه گفت: دوست داشتم شاخه درخت خرما بودم . و به این جنگ (جمل) نمی‌رفتم» از ابن عمر روایت شده است که گفت: «از چیزی نگرانی ندارم، به جز آنکه من همراه علی با گروه ظالم (لشگر معاویه) جنگ نکردم».[5] همچنین: «أن معاویة لما أفضی الیه عاتب سعداً علی ما فعل و قال له: لم تکن ممن أصلح بین الفئتین حین اقتتلا و لاممن قاتل الفئة الباغیة. فقال له سعد: ندمت علی ترکی قتال الفئة الباغیة.[6] معاویه وقتی به خلافت رسید، سعد بن ابی وقاص را به خاطر رفتارش سرزنش کرده و گفت: تو نه از آن کسانی بودی که بین دو گروه، وقتی با هم جنگیدن اصلاح کردی و نه از آن کسانی بودی که علیه گروه طغیانگر جنگیدی ». سعد گفت:« از اینکه جنگ با گروه طغیانگر را ترک کردم، بسیار پشیمان هستم.»

پی‌نوشت:

[1]. بلاذری، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر، (1424ه/2003م)، ج3 ص63.
[2]. ذهبی، سیراعلام النبلاء، بیروت، دارالفکر، (1417ه/1997م)، ج3 ص395 ح61.
[3]. ذهبی، تاریخ اسلام، بیروت، دارالکتاب العربی، (1423ه/2003م)، ج1 ص535.
[4]. ابن عبدالبر، استیعاب، بیروت، دارالفکر، (1423ه/2002م)، ج1 ص275.
[5]. جزری، اسدالغابه، بیروت، دارالفکر، (1423ه/2003م)، ج4ص33.  
[6]. ابن عساکر، تاریخ دمشق، بیروت، داراحیاءالعربی، (1421ه/2001م)، ج31 ص197.