تأثیرپذیری شریعت سنگلجی از وهابیت
شریعت سنگلجی از شخصیتهایی است که نمیتوان تأثیرپذیری او از اهلسنت و وهابیت را انکار کرد. وی در یکی از سفرهای خود به حج، با مطالعه آثار وهابيان، به آموزههاى وهابیت گرايش پيدا كرد؛ بر همین اساس است که عدهای، شريعت سنگلجى را اوّلين كسى مىدانند كه عقايد وهابيت را در ايران ابراز كرد و افرادی را دور خود گرد آورد.
.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شریعت سنگلجی از شخصیتهایی است که نمیتوان تأثیرپذیری او از اهلسنت و وهابیت را انکار کرد. وی مصادیقی از اعتقادات مذهبی را خرافات میدانست که از نظر وهابیت خرافات بودند. بنابراین، وهابی زدگی در افکار وی مشهود است. دکتر محمدجواد مشکور در این باره میگوید: «شریعت سنگلجی از طرف میرزا حسین موتمنالملک به حج رفت و همان سال با مطالعه آثار وهابیت به این روش مذهبی گرایش پیدا کرد». [1]
در ادامه فهرستی از مصادیق تأثیرپذیری او از وهابیت را بیان می کنیم:
توسل مصداق شرک است:
سنگلجی همانند وهابیان توسل به اولیاء دین را در تعارض با توحید دانسته و آن بزرگواران را مصداق «اولیاء من دون الله» میداند که قاضی الحاجات، بابالحوائج و شافی نیستند. سنگلجی با لحنی تند و مملو از گلایه، به از بین رفتن زحمتهای پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله و ائمه دین و خونهای ریخته شده در راه دین واکنش نشان داده و میگوید: «... همان شرکی که قرآن و سنت نهی کردهاند، در میان بسیاری از مسلمانان به طور بارزتری منتشر شده است. قبر پرستی، سنگ پرستی، درخت پرستی، مرشد پرستی، تبرک به سنگ قدمگاه، سقاخانهها و هزاران چیز از این قبیل... ای پیغمبر رحمةالعالمین، ای اهل لا اله الا الله، ای بدریون، ای احدیون، ای شهدای راه توحید و ای ائمه دین، سر از خاک بردارید و نظری به حال مسلمانان کنید! ببینید چقدر عالم اسلام انحطاط یافته و کار توحید به کجا کشیده است». [2] او بدون دقت در اینکه شیعیان، توسل به ائمه اطهار علیهمالسلام را در طول توسل به خداوند میدانند و نه در عرض آن، تأکید میکند که قبول کننده توبهها و بخشنده گناهان، خداوند است. او است که نافع و ضار و قادر است و نباید از هیچ بشری حاجت خواست.
انگشتر به دست کردن مصداق دیگر شرک است:
به نظر شریعت سنگلجی یکی از اقسام شرک اصغر، استفاده از حلقه، انگشتر، نخ یا امثال آنها برای رفع بلا یا دفع آن است. [3] ممکن است بستن نخ به بدن یا امثال آن خرافه باشد؛ اما استحباب انگشتر به دست کردن بحثی است که در روایات ما ذکر شده و فقهای شیعه نیز بر جواز و استحباب برخی انگشترها نظر دادهاند. سنگلجی با استفاده از برخی آیات و روایات درصدد اثبات این است که چون فقط خداوند کشف ضرر میکند، اگر معتقد باشیم که فلان انگشتر دفع بلا میکند، شرک است.
در پاسخ باید بگوییم که اولاً: اثر دفع بلا را خداوند به برخی از انگشترها و حرزها داده است وگرنه سنگ و متن و... از خود هیچ ندارند. ثانیاً: خود انگشتر دفع بلا نمیکند؛ بلکه اگر کسی آن را با جمیع شرایطش همراه داشته باشد، خداوند زودتر و بهتر بر ای او دفع بلا میکند و این اعتقاد عاری از شرک و موافق توحید است.
مطالعه آثار و تألیفات شریعت سنگلجی، نشان از تأثیرپذیری وی از وهابیت دارد که در این متن کوتاه صرفاً دو مورد از مصادیق این تأثیرپذیری بیان شد.
پینوشت:
[1]. جعفریان رسول، جریان ها و سازمان های مذهبی، سیاسی ایران، ص882.
[2]. شریعت سنگلجی، رضا قلی، توحید عبادت، ص24.
[3]. همان، ص39.
افزودن نظر جدید