پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بحث «انرژی درمانی» (Energy healing) یکی از جریانات فعال در جهان و بالتبع در ایران است. این جریان دارای رویکرد و مبانی مختلفی است. انرژی درمانی در طول تاریخ فعال بوده و مدعی درمانگری بیماری‌های جسمی و روحی است. طب پزشکی متداول مبتنی بر آموزش در دانشگاه‌های علوم پزشکی و آزمایش، کارآموزی و دستیاری در درمان بیماری‌ها، در بیمارستان هاست که درکنار این طب که به عنوان روش اصلی درمان بیماری شناخته می‌شود، یک روش درمان تکمیل کننده و کمک کار؛ همانند طب سنتی، گیاه درمانی و...نیز وجود دارد که به آن طب مکمل گفته می‌شود.

انرژی درمانی را نیز  شاخه‌ای از طب مکمل معرفی می‌کنند که نوعی طب سنتی و درمانگری تکمیلی است. این جریان مدعی درمان و بهبود بیماری با قدرت انرژی است. در بخشی از این جریان ادعا می شود که با تعادل انرژی‌های داخل بدن، بیماری رفع می‌شود. در این جریان، عامل بیماری‌ها را مسدود شدن کانال‌های انرژی بدن و مباحث نامرئی معرفی می‌کنند که رفع این انسداد یا تقویت جریان انرژی بدن و... باعث بهبود بیماری می‌شود.

برخی به انرژی درمانی، لقب طب جایگزین داده‌اند؛ یعنی به‌جای درمان پزشکی متداول، بیمار از ابتدا سراغ انرژی درمانی می‌رود. وقتی یک شخص، مکتب و جریانی مدعی درمانگری در حوزه جسم و روان باشد، ابتدا باید بتواند این ادعا را در قالب یک نظریه علمی ارائه کند، سپس با انجام سیر علمی و آزمایشگاهی، این نظریه را به عنوان یک قانون و روش علمی ثابت کند، آنگاه مجوز استفاده برای درمان به صورت محدود را خواهد گرفت و اگر مشکل خاصی پیدا نشود، تجویز درمانی با نظریه داده شده، عمومی خواهد شد. البته همچنان نظارت وجود دارد تا اگر آسیب یا عوارضی در این روش درمانی مشخص شد، بشود آن را کنترل یا متوقف کرد.

اینجا نقطه آسیب این جریان شروع می شود؛ انرژی درمانی بدون طی کردن این روش علمی، در بین عموم مردم به عنوان یک روش مکمل یا جایگزین درمان پزشکی مطرح و در حال استفاده است. متأسفانه حتی برخی افراد آکادمیک و پزشکان نیز این نوع روش درمانی را برای بیماران تجویز یا انجام می‌دهند.

بعضی مروجان جریان انرژی درمانی مدعی هستند که درمانگری آنان کاملاً علمی است و طب جدید نیز روش آنان را تأیید می‌کند، اما وقتی از آنان مستندات، مقاله یا نتیجه تحقیقات مبتنی بر متد و روش علمی مطالبه می‌شود، چیزی برای ارائه ندارند. برخی مروجان انرژی درمانی نیز مدعی هستند که چون فلان پزشک یا فلان استاد دانشگاه یا فلان مدیر شبکه بهداشت از ما تعریف کرده و ما را تأیید کرده، پس کار ما علمی است. البته این یک خطای شناختی است که تأیید یک متخصص بدون رعایت روش علمی را به عنوان جایگزین روش آزمایشگاهی و علمی تلقی کنند. این متخصص اگر بدون طی روند علمی یک چیزی را تأیید کند، این یک تأیید ذوقی و شخصی است و به تأیید علمی ارتباطی ندارد و البته صلاحیت تخصص خود آن شخص با این کار نیز زیر سؤال می‌رود.

وقتی جریانی ادعای درمانگری می‌کند، باید بتواند موضوع مورد درمان را با روش ارائه شده خود، در زمان و مکان مختلف آزمایش کند؛ اگر نتیجه آزمایش با رعایت متد علمی، مثبت بود و این روش، قابل تکرار توسط افراد دیگر نیز بود، آنگاه می‌شود صحبت از علمی بودن یک روش و نظریه داد. تا به حال، هیچ مجمع علمی و دانشگاهی نتوانسته است با اصول و متد علمی، اثرگذاری و درمانگری انرژی درمانی را تأیید کند. بنابراین، ادعای اثبات علمی بودن انرژی درمانی با روش علمی، یک دروغ است.

محمد جواد نصیری