پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ «سید ابوالفضل برقعی » از روحانیون معاصر است که عمده اندیشه وی، ترکیبی از قرآن‌بسندگی و نفی عقاید شیعی است؛ تحقیقات درباره آثار و کتاب‌های برقعی و مطالعه آنها، حاکی از یک تغییر زاویه جدی در اندیشه‌های او است. برقعی در حیات علمی خود دارای دو شخصیت و دو نوع اندیشه است. او در نیمه اول زندگی علمی خود در اکثر عقائد و اصول مذهب، مانند دیگر علمای شیعه است؛ اما در نیمه دوم زندگی خویش سخنانی را مطرح کرده است که احتمال تأثیرپذیری او از وهابیت را بسیار تقویت می‌کند.

برقعی در بخش اول حیات خود، تا حد زیادی به اصول تشیع پایبند است. او در این بخش از حیات خویش نیز دارای اعتقادات خاصی در برخی از موضوعات مانند فلسفه و عرفان، عزاداری، توسل و ولایت تکوینی است؛ اما در اصل لزوم رجوع به اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام و افضلیت آنها، با دیگر علما هم عقیده است. [1] این همان اموری است که در نیمه دوم سیر علمی او و در آثاری که در آن دوران نوشته است، مورد تشکیک و گاهی مورد انکار قرار گرفته‌اند.

برقعی در بخش دوم حیات فکری خود، تا حد قابل توجهی سنی‌گرا و متمایل به وهابیت است. یکی از دلایل نشان‌دهنده گرایش برقعی به وهابیت در این دوره از زندگی‌اش، نشر کتاب‌های او توسط عربستان سعودی است؛ البته این نکته را باید گفت که محتوای این کتب باعث شده است که وهابی‌ها آثار او را چاپ و منتشر کنند. برای نمونه، ناشر وهابی کتاب «تابشی از قرآن» در مقدمه این کتاب از برقعی با لقب «امام» یاد کرده است و او را اصلاح‌کننده فسادهای دینی در جامعه تشیع می‌داند. این ناشر، فهرستی از دیدگاه‌های تفسیری ضد شیعی برقعی را ذکر می‌کند که به اعتقادش مهم‌ترین اشکالات مذهبی جامعه تشیع است.

این ناشر وهابی علاوه بر این تعریف و تمجیدها از برقعی، گلچینی از تفاسیر ارائه شده برقعی را که در مخالفت با اصول شیعه است، بیان کرده تا خوانندگان در صورت کمبود فرصت فقط مطالب مهم‌تر را مطالعه کنند و حتی کتاب‌های برقعی را که در بخش دوم حیات وی نوشته شده و در مخالفت با اصول شیعه است، در لوح فشرده‌ای با نام «عقیده» در عربستان سعودی منتشر و در اختیار مبلغان خود قرار داده‌اند.

با نگاهی به فهرست مطالب ارائه شده در کتب برقعی، مشخص می‌شود که دقیقاً همان مطالب اعتقادی در آن درج شده است که وهابیت همواره به‌خاطر آنها به شیعه حمله می‌کند. آری برقعی در تمام این مطالب همسو با وهابیت نظر داده است. نکته جالب توجه این است که ناشر وهابی چنان افکار برقعی را همسو با مذهب خود دیده است که اگر در یک جا برقعی طبق نظر شیعه سخن گفته است، به او معترض شده و عدم تغییر دیدگاه او در این مسئله را ناشی از عدم کفاف عمر او دانسته است.[2]

پی‌نوشت:

[1]. محلاتی، ذبیح‌الله، بررسی افکار و دیدگاه‎های ابوالفضل برقعی، ص2.
[2] محمدی فام، حسین، قرآن‌بسندگی: تحلیل و نقد نظریات شریعت سنگلجی، برقعی و حسینی طباطبایی، ص49.انتشارات موسسه دارالاعلام لمدرسة اهل البیت.