پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «سید ابوالفضل برقعی» یکی از چهره‌های شاخص جریان انحرافی قرآنیون است که بسیاری از ضروریات، از جمله اعتقاد به عصمت انبیا و ائمه علیهم‌السلام را انکار کرده است و در این زمینه می‌نویسد: «بعضی از مردم می‌گويند ائمه علیهم‌السلام  كه در دعاهای خود اقرار به گناه نموده‌اند، فقط برای آموزش دعا به ديگران بوده است و خودشان معصوم بوده‌اند!! جواب آن است كه اين ادعا مدركی ندارد و صحيح نيست».[1]

نقد و پاسخ:

طرح این ادعا از جانب شخص «برقعی» در صورتی است که آیاتی از قرآن کریم، به صراحت بر عصمت و معصوم بودن ائمه علیهم‌السلام دلالت می‌کند و مسلمانان را به پیروی بی‌چون و چرا از امامان دعوت می‌کند؛ آیه «اولی الامر» از جمله این آیات است که خداوند متعال می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم»؛[2] «اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد! اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولو الأمر [اوصياى پيامبر] را!»

مفسران شیعه و برخی مفسران اهل‌سنت معتقدند که «اولی الامر» دارای مقام عصمت هستند؛ چنان چه فخر رازی، مفسر بزرگ اهل‌سنت، ذیل این آیه می‌‌نویسد: «خداوند تبارک و تعالی، کلمه «اولی الامر منکم» را به صورت مطلق آورد و قاطعانه حکم کرد که از «اولی الامر» اطاعت کنید و این دلالت می‌کند که «اولی الامر» معصوم از خطا هستند».[3]

علامه طباطبایی نیز می‌‌نویسد: «و جاى ترديد نيست در اينكه اين اطاعت كه در آيه (أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ ...) آمده، اطاعتى است مطلق و به هيچ قيد و شرطى مقيد و مشروط نشده و اين خود دليل است بر اينكه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله امر و نهى از چيزى نمى‌‏كند كه مخالف با حكم خدا و قرآن باشد، ... و موافقت تمامى اوامر و نواهى رسول، با اوامر و نواهى خداى تعالى، جز با عصمت رسول تصور ندارد؛ اين سخن، عيناً در «اولى الامر» نيز جريان مى‌‏يابد».[4]

درباره چرایی استغفار ائمه علیهم‌السلام، آیت‌الله جوادی آملی این گونه پاسخ می‌دهند که: «استغفار برای اولیاء خداوند، جنبه دفع و برای ما جنبه رفع دارد؛ یعنی ما استغفار می‌کنیم تا لغزش‌هایی که مرتکب شده‌ایم، بخشیده شود و آنها استغفار می‌کنند تا گناه اصلاً به سراغ آنها نیاید. آنها ذاتاً معصوم نیستند و نفس استغفار برای ایشان عبادت است؛ یعنی آن بزرگان با عبادت و اطاعت، معصوم هستند و استغفار و توبه در عصمت آنها دخالت دارد».[5]

همچنن در روایات آمده است که خود استغفار، عبادت مطلق است؛ به این معنا که الزاماً نباید پس از گناه باشد. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «خیر الدعاء الاستغفار».[6] «بهترین دعا استغفار است». بنابراین مداومت بر استغفار ائمه علیهم‌السلام برای تقرب و بالا رفتن درجه است و این استغفار برای ایشان، عبادت است.

پی‌نوشت:
[1]. برقعی، سید ابوالفضل، تابشی از قرآن، ج4، ص75.
[2]. سوره مبارکه نساء آیه 59.
[3]. فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج10، ص 113-114.
[4]. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیرالمیزان، ج4، ص391.
[5]. حدیث نت، «معصومان(ع) با داشتن مقام عصمت، چرا استغفار می‌کردند؟»
[6]. کلینی، محمد یعقوب، كافی، ج2، ص504، ح 1.