پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآن همه را به تدبّر در خود فراخوانده است و ثمره تدبّر در قرآن را هدایت دانسته و گمراهی از مسیر حق را نتیجه بی‌توجهی به تدبر در قرآن می‌داند: «أَفَلَا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَیٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا»؛[1] «آیا در قرآن تدبر نمی‌کنند یا بر قلب آنها قفل است؟»

مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، یکی از افرادی است که از دوران قبل از انقلاب، در فنون مختلف قرآنی تبحر داشته و برای مخاطبان خود تفاسیر متناسب با آن مقطع زمانی مطرح کرده‌اند.

یکی از کانال‌های جریان احمد اسماعیل بصری، (مدعی دروغین یمانی) با نقد مطالب تفسیری مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، قصد داشت که چهره علمی ایشان را تخریب کند، در مورد تفسیر رهبری در مورد آیه «ألم» می‌نویسد: «چندی پیش کتابی با عنوانِ تفسیر سوره بقره به دستم رسید که بر روی جلد آن درج شده بود "حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی" ... وقتی مطالب را می‌خواندم، گویا تفسیر نبود، بلکه حیرت سید خامنه‌ای و اذعان ایشان به جهل نسبت به تفسیر آیات بود؛ اما سؤال اینجاست، با وجود اذعان به جهل، پس چرا تفسیر؟! بگذریم و بخوانیم سطرهایی از تفسیر آقای سید علی خامنه‌ای در مورد «الم» سوره بقره "... ترکیب «الم» هیچ معنای ظاهری ندارد، ... حالا چرا پروردگار عالم این حروف را در ابتدای این سوره قرار داده و آورده، در این باره سخنان زیادی گفته‌اند و وقت شما را با بیان این اقوال نمی‌گیرم؛ فقط دو سه مطلب را عرض می‌کنم: اولاً حروف مقطعه در ۲۹ سوره قرآن آمده، توجه بکنیم که الفبای عربی هم ۲۹ حرف است، البته به یک معنا ۲۹ حرف و به یک معنا ۲۸ حرف!! ... حالا ما در این اختلاف، زیاد وارد نمی‌شویم. ... کلمات عربی از همین ۲۹ حرف تشکیل می‌شود، شاید این، یک رمزی و اشاره‌ای باشد! البته در بعضی سوره‌ها یک حرف آمده، مثل «ص»؛ در برخی سوره‌ها دو حرف آمده، مثل «طه» ... در بعضی جاها سه حرف آمده، ... بعضی جاها چهار حرف آمده و بعضی جاها بیشتر. ... مجموع حروف مقطعه‌ای که در این ۲۹ سوره آمده، ۲۸ حرف است که خود این می‌تواند یک رازی و اشاره‌ای داشته باشد!!!..." به همین مقدار از تفسیر ایشان بسنده می‌کنم و البته، بنده متوجه نشدم که آیا جناب آقای خامنه‌ای حروف مقطعه را تفسیر کردند یا اینکه از نظر ایشان ممکن است رمز و اشاره‌ای وجود داشته باشد یا نداشته باشد که قطعاً ایشان بر اینکه رمزی وجود داشته باشد، یقین ندارد و در صورت وجود رمز و اشاره، نسبت به آن رمز، آگاهی و علمی هم ندارد».[2]

نویسنده این متن، با تقطیع بخش‌هایی از مطالب تفسیری مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، تلاش می‌کند که اینگونه وانمود کند که ایشان در نهایت، هیچ گونه تفسیر از حروف مقطعه ارائه نداده و خواننده و شنونده را سرگردان رها کرده‌اند؛ این در حالی است که مقام معظم رهبری مدظله‌العالی ابتدای بحث، مقدمه چینی کرده و سپس در نهایت نظریه درستی را که می‌شود در تفسیر حروف مقطعه پذیرفت را برای مخاطبین خویش بیان می‌کنند، ولی نویسنده مقاله با غرض‌ورزی تمام، آن بخش اصلی تفسیر ایشان را ذکر نکرده است.

مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در کتاب خویش با ذکر مقدماتی در پی این است که نظر صحیح را از بین اقوال مطرح شده در تفسیر حروف مقطعه انتخاب کرده و نظری را که می‌شود در این‌باره پذیرفت را مطرح کند و می‌نویسد: «یکی از اسرار حروف مقطعه، خب حالا این حروف به چه معنا می‌تواند باشد؟ یکی از اقوالی که گفته‌اند که به نظر بعید نمی‌آید ... این است که خدای متعال، با گذاردن این حروف در اوایل بعضی از سوره‌ها، به مخاطب خود که در برابر عظمت این کلمات دچار حیرت شده، می‌فهماند که این کلمات با این شکوه و با این زیبایی و با این عظمت، از همین حروف معمولی تشکیل شده: «الف»، «لام»، «عین»، «میم»، «را»، «صاد»؛ این یکی از وجوهی است که مفسرین گفته‌اند. با این توجه اهمیت معجزه بودن هنری قرآن، بیشتر آشکار می‌شود».[3]

در نتیجه باید توجه کرد که کانال مرتبط با جریان انحرافی احمد اسماعیل بصری، با مغالطه تلاش کرده که القا کنند که مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در تبیین آیه «ألم»، هیچ گونه تفسیری ارائه نداده‌اند؛ این در حالی است که ایشان بعد از بیان مطالب مقدماتی، دیدگاه خویش را در مورد تفسیر «حروف مقطعه»[4] بیان داشته و مخاطب، دیگر حیران و سرگردان نمی‌ماند.

پی‌نوشت:
[1]. سوره محمد، آیه ۲۴.
[2]. مطلب منتشر شده در فضای مجازی، جمعه ۲۶ آبان.
[3]. سید علی حسینی خامنه‌ای، تفسیر سوره بقره، انتشارات انقلاب اسلامی، اول، 1401 ش، ص۲۸و۲۹.
[4]. حُروفِ مُقَطَّعه، یک یا چند حرف که در آغاز ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن کریم، پس از بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم آمده است. این حروف، جداجدا و گسسته خوانده می‌شود؛ مانند «الم» در ابتدای سوره بقره که «الف، لام، میم» خوانده می‌شود.