پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «احمد صبحی منصور» از روشنفکران معاصر اهل‌سنت است که به قرآن‌بسندگی معتقد بوده و تلاش می‌کند در آثار خود، با استفاده از آیات قرآن، مدعای خویش (قرآن‌بسندگی) را اثبات کند؛ این موضوع در حالی است که از نظر اکثر دانشمندان شیعه و سنی، سنت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دومین منبع معتبر دینی است که در شناخت حقایق دینی باید به آن مراجعه کرد.

وی با اشاره به آیه «اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیَاءَ قَلِیلًا مَا تَذَکّرُونَ»؛ [1] «(ای اهل ایمان) از آنچه از خدایتان به‌سوی شما فرستاده شده، پیروی کنید و پیرو دستورهای غیر او نباشید و جز خدا را به دوستی مگیرید؛ اما اندکی بدین پند متذکر می‌گردید» آن را بر امر به اطاعت از قرآن و نهی از تبعیت غیر قرآن (ازجمله سنت پیامبر و کتاب‌های حدیثی و تفسیری) حمل می‌کند.[2]

سؤال این است که آیا تبعیت از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و سنت او، بخشی از حقایق آیات قرآن را تشکیل نمی‌دهد؟ و آیا تبعیت از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از تبعیت از قرآن جدا است؟ این ادعای احمد صبحی منصور، مبنی بر قرآن‌بسندگی و نفی حجیت سنت، در حالی است که شمار زیادی از آیات قرآن، بر اعتبار سنت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و هر آنچه به ایشان منتسب است، صراحت دارد:

به عنوان مثال، آیات حجیت داوری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله که دلالت بر لزوم اطاعت از رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله دارند، ازجمله این آیات است. همچنین آیاتی که داوری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را برای مسلمین لازم‌الاتباع می‌داند؛ به عنوان مثال: «إِنَّمَا کَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِینَ إِذَا دُعُوا إِلَی اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَنْ یَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا»؛ [3] «آن مؤمنان‌اند که چون به سوی حکم خدا و رسولشان بخوانند تا (رسول به حکم خدا) میان آنها حکم کند، (از دل‌وجان) خواهند گفت که شنیده و اطاعت می‌کنیم».

علامه طباطبایی ذیل این آیه می‌نویسد: «خداوند مؤمنانی را می‌ستاید که وقتی برای داوری به سوی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فراخوانده می‌شوند، سمعاً و طاعتاً اوامر او را جاری سازند و از جان‌ودل پذیرای داوری ایشان شوند».[4]

خداوند متعال همچنین در شمار زیادی از آیات قرآن کریم، اطاعت از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را هم‌سطح با اطاعت از خداوند معرفی کرده است؛ مانند این آیه که خداوند متعال می‌فرماید: «مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّی فَمَا أَرْسَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا»؛ [5] «هر که رسول را اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده و هر که مخالفت کند (کیفر مخالفتش با خداست و) ما تو را به نگهبانی آنها نفرستاده‌ایم».

هر کس از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است؛ زیرا اگر چه با اراده پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موافقت کرده است، در حقیقت خدا را اطاعت کرده است؛ زیرا اطاعت از رسول، مطابق امر و اراده او است.[6]

در نتیجه باید گفت که بنا بر آیاتی که خداوند متعال برای حجیت و داوری شخص نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله بیان فرموده و همچنین آیاتی که اطاعت از رسول را برابر با اطاعت از خداوند دانسته، روشن می‌شود که سنت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از حجیت برخوردار است.

پی‌نوشت:
[1]. سوره اعراف، آیه 3.
[2]. صبحی منصور، احمد، القرآن وکفی مصدرا للتشریع الاسلام، ص48. «فالقضيه واضحه لا تقبل الجدل و هي اتباع القرآن دون غيره».
[3]. سوره نور، آیه 51.
[4]. طباطبایی، سيد محمد حسين، الميزان فی تفسير القرآن، ج15، ص147، منشورات اسماعيليان.
[5]. سوره نساء، آیه 80.
[6]. طبرسی، تفسير مجمع البيان، ج3، ص139.