پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالحمید در انتقاد به حکومت جمهوری اسلامی ایران، در کنار توصیه به مسئولان افغانستان به مدیریت آب هیرمند و حل کردن مشکل کمبود آب آشامیدنی مردم سیستان، با انتقاد از سدسازی گفت: «از اقداماتی که سبب بروز مشکلات شده‌، سدسازی‌های غیراصولی و غیرکارشناسانه است. الله تعالی در زیرِ زمین، سدهایی قرار داده که آب‌ها را برای استفاده انسان‌ها و موجودات نگهداری می‌کنند، اما در روی زمین، مسیر رودخانه‌ها را در سخت‌ترین کوه‌ها هم آزاد گذاشته است. بعد از احداث سدها می‌بینیم که جنگل‌ها و دریاچه‌ها و تالاب‌ها از بین می‌روند و کشاورزی‌ها تباه می‌شوند. لذا احداث سدها اشتباه بسیار بزرگی است. اگر جایی نیاز است سد احداث شود، باید خیلی کارشناسی‌شده و حساب‌شده باشد تا سبب تلفات و ضایعات نشود؛ امروز یک بدبختی بزرگ این است که بعضی کشورها تلاش می‌کنند با احداث سد، مانع ورود آب به کشورهای همسایه بشوند؛ این کارِ بسیار اشتباهی است. این روزها شنیده می‌شود که روسیه جلوی رودخانه بزرگی که از این کشور به دریای خزر می‌ریزد را بسته است. اگر جلوی این رودخانه گرفته شود دریای خزر نابود می‌شود. یک قانون شرعی و بین‌المللی است که «القدیم یُترک علی قِدمِه» چیزی که از قدیم‌‎الایام جریان داشته، هیچ کشور و دولتی حق ندارد جلوی آن را بگیرد».[1]

وی قاعده «القدیم‌ یترک علی‌ قدمه‌» را مطرح می‌کند که آن قاعده به‌ این‌ معنا است‌ که‌ آنچه‌‌ از قدیم‌ و دیرباز در دست‌ مردم و تحت‌ تصرف آنها بوده (از اشیا و منافع‌ و حقوق) دارای اصل‌ و مبدأ شرعی‌ و مورد احترام است‌ و به‌ همان صورت که‌ هست‌ باقی‌ می‌ماند؛ به عبارت دیگر، قدمت‌ آن موارد، گواهی‌ بر اعتبار و ارزش شرعی‌ آن است‌. او پس از انتقاد شدید به روسیه، این قاعده را طرح کرده که این کشور به علت مسلمان نبودن، ملزم به عمل به آن قاعده نیست.

اما در مورد عکس‌العمل شدید عبدالحمید در برابر این خبر (کم کردن آب رود ولگا توسط روسیه به سمت دریای خزر) می‌توان گفت که این شدت، باید در برابر کشورهای اسلامی دیگر نیز صورت پذیرد. وقتی خطاب به کشوری مانند روسیه گفته می‌شود که کار شما از لحاظ قانون شرعی و بین‌المللی ممنوع است و یک قاعده فقهی اسلامی را به عنوان ممنوعیت این کار بیان می‌کند، باید حداقل به کشورهای به ظاهر اسلامی نیز این قاعده اسلامی را گوشزد کند.

مصداق عمل نکردن به این قاعده، کشور افغانستان است که علی‌رغم عمل نکردن به پیمان پنجاه سال قبل، بیش از دو سال است که آبی رها نکرده که وارد «چاه‌نیمه‌ها» شود، درحالی‌که چاه‌نیمه‌ها در تأمین آب مورد نیاز سیستان‌وبلوچستان نقش مؤثری دارد و بحران بی‌آبی در سیستان و بلوچستان ابعاد گسترده یافته تا آنجا که آب شرب شهر زاهدان در تیرماه، برای چند روز قطع شد و بحران بی‌آبی و تشدید پدیده ریزگردها، به موج مهاجرت از زابل منجر شده است. فعالان محیط زیست می‌گویند که بی‌آبی در این منطقه وارد مرحله «فوق بحرانی» شده است.

همچنین کشور ترکیه نیز با این قاعده مخالفت کرده و پروژه‌ای به نام آناتولی جنوب شرقی این کشور در حال اجرا است که مطابق آن، ٢٢ سد و ١٣ نیروگاه آبی بر روی سرشاخه‌های دجله و فرات در خاک ترکیه ساخته می‌شود. گفته می‌شود که سد «آتاتورک» به تنهایی، بیش از تمام ۶۵٠ سد ایران گنجایش دارد و از ورود سه چهارم آب فرات به کشورهای پایین دست، جلوگیری می‌کند. سد ایلیسو نیز مانع ورود ۵۶ درصد آب دجله به این کشورها می‌شود؛ پیامد این امر از نظر کارشناسان، در درجه اول خشک شدن تالاب «هورالعظیم»، افزایش بیابان‌زایی در منطقه بین النهرین و به تبع آن، افزایش تولید گرد و خاک در ایران و عراق است.[2]

اشاره نکردن عبدالحمید به عمل خلاف قواعد اسلامی کشور ترکیه در بحث حقابه و سخن نرم او با حکومت افغانستان (که هردو مسلمان هستند)، در کنار عکس‌العمل شدید نسبت به روسیه که مُلزَم به قواعد اسلامی نیست، نشان می‌دهد که عبدالحمید از انتقاد به روسیه (همکار راهبردی ایران)، قصد دارد به حکومت اسلامی ایران خرده گیرد و سخنان او، در راستای مخالفت‌های عبدالحمید با حکومت ایران ارزیابی می‌شود.

پی‌نوشت:
[1]. سخنان عبدالحمید در 20 مرداد 1402.
[2]. خبرگزاری ایرنا، سوریه و عراق، «ترکیه را متهم به کاهش حقابه دجله و فرات کردند»، ۲۱ آبان ۱۴۰۰.