پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شبه معنویت های نوپدید یکی از چالش های اصلی بشر عصر مدرن می باشد. در غرب، رویکردهای معنوی جدیدی ایجاد شد که ریشه دینی نداشت، اما جایگزین ادیان رسمی شد. نکته مهم آسیب هائی است که این شبه معنویت ها داشتند؛ به عنوان نمونه می شود به ماجرای بزرگترین خودکشی جمعی تاریخ معاصر که در ۱۸ نوامبر ۱۹۷۸ رخ داد اشاره کرد.

عده ای به سرپرستی جیمز جونز که یک کشیش مذهبی بوده فرقه ای به نام «معبد مردم» تشکیل می دهند و جنبشی راه اندازی کرده و به تبلیغ عقاید فرقه خود می پردازند. جونز و پیروانش با فشار دولت آمریکا به جنگلی در منطقه گویانا(1) می روند و شهری به نام جونز تاون تاسیس می کنند. جونز ابتدا به عنوان یک کشیش ساده فعالیت می کرد امّا کم کم یک فرقه جدید درست می شود و جونز بعد مدتی ادعای مسیح بودن می کند و در نهایت ادعاهائی می کند که به ادعای خدا بودن جونز ختم می شود. جونز با شعارهای برابری سفید پوستان و سیاه پوستان توانسته بود افراد زیادی را به فرقه خود جذب کند.

در این دوران اتفاقات مختلفی رخ می دهد که در نهایت بر اثر فشارهای داخلی و خارجی نزدیک به هزار نفر از آن ها در ۱۸ نوامبر ۱۹۸۷ به زندگی خود پایان می دهند. مادران ابتدا جام سمّی را به کودکان خود می نوشانند و سپس خود از ظرف آب میوه سمّی می خورند. احتمال اینکه جیمز جونز مبتلا به اختلال شخصیت سادیسم سرکوبگرانه و اجبارگر(2) باشد زیاد است چون هنوز ده الی یازده ماه از ساخته شدن شهر نگذشته بود که گزارش هایی از جونز تاون به آمریکا رسید، مبنی بر اینکه کسانی که قصد خروج از شهر را دارند، علاوه بر این که اجازه این کار را دریافت نمی کنند بلکه شکنجه هم می شوند و در ادامه این گزارش ها بستگان کسانی که به گویانا رفته بودند دست به دامن مقامات سیاسی آمریکا شدند. بعد از این تقاضاهای دسته جمعی دولت آمریکا یک سناتور به نام رایان به همراه تعدادی از خبرنگاران را به گویانا فرستاد. رایان پس از کمی تحقیق پشت میکروفن قرار می گیرد و می گوید مردم اینجا می گویند: «این تجربه، بهترین اتفاق عمرشان است...» و بعد از مدتی به همراه خبرنگارها آنجا را ترک می کند.

ولی وقتی رایان و خبرنگارها برای بار دوم به آنجا می روند ماجرا جور دیگری رقم می خورد. چند نفر یادداشت هایی را به خبرنگارها می رسانند که ما آرزوی فرار داریم ولی نمی گذارند ما از اینجا فرار کنیم و این بار وقتی سناتور و خبرنگارها می خواهند سوار هواپیما شوند به رگبار بسته می شوند. سپس جونز اعضای فرقه را جمع کرد و گفت: با شرافت بمیرید. زندگی تان را با شرافت از دست بدهید. آن را با اشک و عذاب از دست ندهید...مرگ خیلی بهتر از ده روز زنده ماندن در این دنیاست... اول کودکان و بعد خودتان سیانور بخورید تا با هم بمیریم...(3) جونز از ترس برخورد دولت امریکا و مقامات محلی افراد را مجبور به خودکشی می کند. «جونز به پیروانش این گونه القاء کرده بود که با خودکشی خود می توانند در تاریخ به عقب برگردند و سرنوشت خود را از نو، رقم بزنند.»(4)

این گونه بود که بزرگترین خودکشی دسته جمعی معاصر رقم می خورد. بعد از این جریان خیلی از مردم و مسئولان متوجه آسیب های غیر قابل جبران این شبه معنویت ها شدند و لذا کشورهای مختلف تمهیدات و قوانینی در حیطه کنترل خشونت این شبه معنویت ها وضع کردند. متاسفانه هنوز قانون جامع و کاملی در قوانین مدون ایران در این حوزه وجود ندارد. 

پی‌نوشت:
(1). کشوری کوچک در آمریکای جنوبی می باشد.   
(2). سادیسم ستمگرانه: در این نوع از سادیسم  افراد بسیار عصبانی هستند و آن را نشان می دهند. این شخصیت ها افراد دیگر را تهدید می کنند و به آنها آزار می رسانند. آنها از عصبانیت و خشم خود برای ایجاد حس ترس در طرف مقابلشان استفاده می کنند. 
سادیسم اجبارگر: بیشتر این افراد در جامعه از مقام های بالای اجتماعی برخوردار هستند. تصور این افراد به گونه ای است که آنها باید همه را وادار به اطاعت از قوانین کنند. آنها از طریق قانون ها دیگران را مجبور به اطاعت می کنند و از اذیت شدن دیگران لذت می برند. در صورتی که فرد مقابلشان از قوانین پیروی نکنند، بالاترین حد ممکن از مجازات را تعیین می کنند.
برگرفته از سایت دکتر لیلا جبلی، روانشناس.       
 (3).  سایت ویرگول.
(4). حمید رضا مظاهری سیف و حسین عرب مارکده، ویژه نامه نمایشگاه معنویت های نوظهور، انتشارات معنویت پژوهی، چاپ دوم1400، قم، ص 8.