پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قتل انسان دو حالت دارد، یک حالت این است که یک انسان، فرد دیگری را بکشد. حالت دوم این است که یک انسان خودش را بکشد که اصطلاحاً به آن خودکشی می گویند و هردو امر مذموم ومورد نهی شدید عقلا و ادیان می باشد. در سبک های زندگی جدید و اصطلاحاً شبه معنویت های نوپدید، اصلی به نام آزادی وجود دارد. این اصل، بیان می کند که انسان در نوع انتخاب های خود آزادی کامل دارد. در بحث خودکشی هم نظرات مختلفی وجود دارد؛ نظر عقلا به صورت اساسی این است که هر آنچه باعث تهدید نسل بشر باشد امری محکوم است و باید از آن اجتناب کرد.

خودکشی اگر از دایره احکام نهی شده خارج شود یا امری موجه قلمداد شود امکان همه گیری و عمومی شدن این امر مذموم، وجود دارد. تهدید نسل بشر یکی از نتایج این مسئله می باشد. از دیگر نتایج ترویج موجه سازی خودکشی می توان به نمونه های زیر اشاره کرد؛ آسیب های اجتماعی فراوان، مشکلات اقتصادی به خاطر کمبود نیروی کار، وارد شدن ضربه های روحی و روانی به بازمانگان و اطرافیان به خاطر از دست دادن فرد خودکشی کرده و... .

در دین اسلام هم خودکشی نهی شده است؛ خداوند در قرآن کریم می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَکُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنکُمْ وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَکُمْ إِنَّ اللّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا (نساء/29) اى کسانى‌که ایمان آورده‌‏اید اموال همدیگر را به ناروا مخورید مگر آن‌که داد و ستدى با تراضى یکدیگر از شما [انجام گرفته] باشد و خودتان را مکشید زیرا خدا همواره با شما مهربان است.» علاوه بر نظر عقل و دین، عرف مردم هم خودکشی را امری زشت وغیر اخلاقی تلقی می کنند.

پائولو کوئلیو نویسنده مشهور برزیلی است که سبک زندگی با محوریت اومانیسم (انسان گرایی) را در قالب رمان های خود ترویج می کند. کوئلیو یک نوع، شبه معنویت سکولار(بی دین) ارایه می دهد. به عنوان نمونه خودکشی را نه تنها مذموم نمی داند بلکه آن را موجه هم می شمارد. در رمان «ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد» سرگذشت دختر جوانی را به تصویر می کشد که تصمیم به خودکشی می گیرد : «دو دلیل کاملا ساده او را در اقدام به خودکشی مصمم می کرد و او اطمینان داشت اگر در یادداشتی همه چیز را توضیح می داد، عده زیادی اقدام او را تأیید می کردند.

نخستین دلیل: زندگی اش یکنواخت بود و هنگامی که جوانی را پشت سر می گذاشت، وارد مسیری سراشیبی می شد.(ترس از بیماری و رنج پیری داشت.)

دلیل دومش فلسفی تر بود: «ورونیکا روزنامه ها را می خواند، تلوزیون تماشا می کرد و از آنچه در جهان رخ می داد، مطلع بو. همه چیزش اشتباه بود و او راهی برای اصلاح نداشت. این مسئله باعث می شد احساس ضعف شدیدی بکند.»(1)

پائولو کوئلیو با این تفکر انحرافی معتقد بود: «اگر خدا وجود داشته باشد، با مخلوقاتی که تصمیم می گیرند زمین فانی را زودتر از موعد ترک گویند، بخشنده خواهد بود و حتی ممکن است از ما به این دلیل که مجبورمان کرده زمانی را بر روی کره خاکی سپری کنیم، عذر خواهی کند.»(2)

پیری و رنج از مراحل رشد و تکامل است و چاره ای از آن نیست و خلقت جهان این گونه است که انسان به رشد برسد و انسان بخاطر ترس از این امور که ممکن است برایش واقع هم نشود حق خودکشی ندارد.  بی عدالتی در جهان، خودش دلیلی بر وجود جهان دیگر برای قسط و عدل است، نه احساس ضعف.

عقلا با این دلایل واهی، حکم به جواز خودکشی ورونیکا نمی دهند، آنچنان که نویسنده از زبان ورونیکا مدعی آن است. فضای رمان هم در حالت شکاکیت به خداوند می باشد و وعده عذاب برای کسی که خودکشی می کند داده شده است، نه اینکه خداوند از کسی که خودکشی کند، عذرش را بپذیرد. متاسفانه سبک‌های زندگی غلط، با محوریت بی دینی، حتی خودکشی را مذموم نمی دانند.

پی‌نوشت:

1.پائولو کوئلیو، ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد، ترجمه میترا میر شکار سیاهکل، انتشارات افراز، تهران، ص15.
2.همان، ص16