پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ انبیاء الهی که وظیفه هدایت بندگان خداوند متعال را دارند، اشخاصی هستند که از منظر پروردگار جهانیان، برتری بر دیگر انسانها و مخلوقات دارند. این سخن به این معنا است که خداوند جهانیان، عده‌ای از بندگانش را بر بعضی دیگر برتری داده و آنان را به مقام نبوت و رسالت انتخاب کرده است.

پروردگار عالم در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (آل‌عمران/33و34) خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد. فرزندانی (را برگزید از نظر پاکی، تقوا، درستی و راستی) که برخی از (آنان از نسل) برخی دیگرند و خدا شنوا و داناست.»

یکی از مقامات و جایگاه هایی که خدای متعال در مورد انبیاء الهی بیان کرده، مجری و مأمور عدالت اجتماعی جامعه بودن آنان است؛ به این معنا که انبیاء از سوی خدای متعال موظف شدند تا مجری و مأمور عدالت اجتماعی باشند. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ (الحديد/25) ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‌کند، بی‌آنکه او را ببینند؛ خداوند قوّی و شکست‌ناپذیر است!» بر اساس این آیه شریفه، اجرای قوانین توسط پیامبران، یکی از جایگاه‌ها و مقامات آنان است.

از دیگر مقاماتی که برای انبیاء الهی در آیات نورانی قرآن بیان شده، تربیت و آموزش دادن افراد است. خدای رحمان با اشاره به این امر مهم، در قرآن می‌فرماید: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (جمعه/2) اوست که در میان مردم بی‌‌سواد، پیامبری از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و آنان را (از آلودگی‌های فکری و روحی) پاکشان کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد و آنان به یقین پیش از این در گمراهی آشکاری بودند.»

تعلیم و تربیت و تعلم و تزکیه مخلوقات و بندگان، یکی از جایگاه‌ها و مقاماتی است که خداوند به پیامبرانش ارزانی داشته و آنان را موظف به انجام آن کرده است. اگر بخواهیم مقام انبیاء الهی را در یک خط به طور خلاصه و مختصر بیان کنیم باید گفته شود، برقراری عدالت اجتماعی که همان تشکیل حکومت است و بعد از آن اجرای احکام خداوند متعال در جامعه و سپس تربیت مردم و تزکیه و آموزش دادن آنان، دو رکن اساسی از مقام و جایگاه انبیاء در دین مبین اسلام است.

محمدجواد مهریار