نزول آیه‌ی ابلاغ در عید غدیر

  • 1400/03/05 - 14:56
یکی از آیاتی که دلیل بر حقانیت امیرالمومنین (علیه‌السلام) در غدیر است، آیه‌ی ابلاغ است؛ روایات متعددی از اهل تسنن در نزول این آیه در غدیر وجود دارد، که مجموع آنها به درجه صحت می‌رسند و آن روایات بر اهل تسنن حجت می‌شوند.

برخی از اهل تسنن پنداشته‌اند که روایتی در درجه صحت وجود ندارد که ثابت کند آیه ابلاغ (آیه 67 سوره مائده)، در غدیر خم نازل شده است، ولی با بررسی روایات اهل تسنن، مطمئناً می‌توان روایات را به درجه صحت رساند. زیرا که نزول آیه‌ی ابلاغ، توسط پنج صحابی از منابع اهل تسنن نقل شده است.
ابن ابی‌حاتم از ابوسعید خدری نقل کرده که آیه ابلاغ، در حق (امام) علی ابن ابی‌طالب نازل شده است.[1]
هم‌چنین ابن ابی‌حاتم در مقدمه تفسیر خود تصریح کرده که روایاتی را در تفسیر خود ذکر می‌کند که صحیح‌ترین سند را داشته باشند.[2]
واحدی نیز روایت فوق را نقل کرده است،[3] و در مقدمه کتاب خود، علت تأليف كتاب خود را جهت رسیدن به اسباب نزول صحیح می‌داند و به وسیله روایاتی که نقل کرده، بتواند صحیح را از غیر صحیح و دروغ را تشخیص دهد.[4]
سيوطی می‌گوید: ابن مردویه از ابن مسعود روایت کرده که او گفت: در عهد و زمان حضرت رسول الله (صلی الله علیه وآله) می‌خواندیم: ای رسول! تبلیغ کن آن‌چه كه بر شما نازل شد، در این‌که علی بن ابی‌طالب، مولای مؤمنان است و اگر تبلیغ نکنی، رسالت ایشان را تبلیغ نکرده‌اید و خداوند شما را از مردم حفظ می‌کند.[5]
فخر رازی ذیل آیه ابلاغ، اقوالی را ذکر کرده و در قول اخیر گفته که این آیه، در روز غدیر نازل شده و در انتها گفت: و این قول ابن عباس، براء بن عازب و محمد بن علی (امام باقر علیه‌السلام) است.[6]
پس محرز شد که آیه‌‌ی مذکور، که قول پنج صحابی درباره آن نقل گردید، در روز غدیر، در حق امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نازل شده است.
اهل تسنن برای صحیح دانستن روایات خود، قاعده‌ای دارند که اگر در موضوعی، چند روایت ضعیف داشته باشند، با جمع شدن این چند روایت با هم، به درجه صحت می‌رسند. نووی در بعضی از احادیث گفته است که گرچه تک تک اسانید آن، هر کدام ضعیف است، ولی مجموع آن‌ها هم‌دیگر را تقویت می‌کنند و اعتبار حدیث به درجه حُسن می‌رسد و قابل احتجاج می‌شود.[7]

پی‌نوشت:

[1]. «عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ، قَالَ: نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ {يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ} [المائدة: 67] فِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ.» ابن ابی حاتم، تفسیر ابن ابی حاتم، ج4، ص1172، مكتبة نزار مصطفى الباز - المملكة العربية السعودية، الثالثة - 1419 هـ. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. «...فتحريت اخراج ذلك باصح الاخبار اسنادا ، واشبهها متنا ،...» تفسیر ابن ابی حاتم، ج1، ص14. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. «عن أبي سعيد الخدري قال: نزلت هذه الآية - يا أيها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك - يوم غدير خم في علي بن أبي طالب رضى الله عنه.» واحدی، اسباب النزول، ج1، ص135، بی‌نا، بی‌تا. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. «وذلك الذي حدا بي إلى إملاء هذا الكتاب الجامع للاسباب، لينتهى إليه طالبو هذا الشأن والمتكلمون في نزول القرآن، فيعرفوا الصدق ويستغنوا عن التمويه والكذب.» اسباب النزول، ج1، ص5. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. «وأخرج ابن مردويه عن ابن مسعود قال: كنا نقرأ على عهد رسول الله صلى الله عليه وسلم (يا أيها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك) أن علياً مولى المؤمنين (وإن لم تفعل فما بلغت رسالته والله يعصمك من الناس).» سیوطی، الدر المنثور، ج3، ص117، دار الفكر - بيروت ، 1993ق.
[6]. فخر رازی، تفسیر الکبیر، ج12، ص399، دار إحياء التراث العربى، بی‌تا. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[7]. «قال النووي رحمه الله في بعض الأحاديث: وهذه وإن كانت أسانيد مفرداتها ضعيفة، فمجموعها يقوي بعضها بعضاً، ويصير الحديث حسناً، ويحتج به.» عبدالله بن یوسف جدیع، تحرير علوم الحدیث، ج2، ص818، مؤسسة الريان للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت – لبنان، 1424ق.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.