پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اتبـاع احمـد بصـری بـر ایـن باورنـد کـه روایـت دجـال بصـره بـر احمدالحسـن مطابقـت نداشـته و ایـن روایـت را منطبـق بـا حیـدر مشـتت می‌داننـد. آیـا توجیه آ‌ن‌ها را میشود پذیرفت؟

 در روایتی از امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) آمده است که دجالی از جانب دجله بصـره خـروج خواهـد کـرد کـه از مـن نیسـت و مقدمه تمامی دجال‌هـا اسـت. ناظـم العقیلـی بـرای پاسـخ بـه ایـن شـبهه کـه آیـا احمـد بصـری همـان دجـال بصـره نیسـت؟ می گویـد: در حال حاضر در بصره نه دجله‌ای است و نه فراتی اما در زمان قدیم به اسـتان میسـان؛ دجله بصره و به اسـتان ناصریه؛ فرات بصره گفته می‌شـد. لـذا دجالـی کـه از دجلـه بصـره خـروج خواهـد کرد، همان حیدر مشـتت اسـت کـه اهـل میسـان بـوده و هیـچ ارتباطی به احمدالحسـن نـدارد. بلکه در روایتی از امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) آمده اسـت که: «سـپس مهدی که پرچم را از عیسـی بـن مریـم می‌گیـرد خـروج می‌کنـد. پـس از او دجـال از میسـان کـه از نواحـی بصره اسـت خـروج می‌کند.»[1]

 در پاسخ ناظم العقیلی گفته می‌شود: اولا؛ شـهر بصـره در کنـار بسـتر مشـترک دجلـه و فـرات قـرار گرفتـه اسـت که بـر اسـاس شـهادت تاریـخ بـه آن «دجلـة العـوراء» یـا « دجلـة البصـرة » اطلاق می‌شده است و طبعا نام شـط العرب کنونی نامی نسـبتا جدید اسـت که بعدها در کنار نام اصلی آن استعمال گردید. قابل توجه این‌که نام شط العرب در معجـم البلـدان نیامـده و یاقـوت حمـوی نیـز هم‌چـون بلاذری [2] از این بستر مشـترک، تنهـا تحـت عنـوان دجلةالعـوراء و دجلةالبصـره یـاد نمـوده است.[3] حتـی ابوالفـداء نیـز در قـرن هشـتم، از آن با عنـوان دجله یاد نموده است.[4] بنابرایـن، بـا توجـه بـه این‌کـه؛ صـدور روایـت در زمانـی بـوده اسـت کـه بـه بسـتر مشـترک دجله و فرات، دجلة البصره اطلاق می‌گردید، از این رودخانه با این عنوان یاد شده و دلیلی وجود ندارد که حضرت به نام کنونی آن یعنی شـط العرب اشـاره کند.ثانیا روسـتای الهویر (محـل تولـد و سـکونت احمدالحسـن) کـه بـا فاصلـه 100  کیلومتـری از مرکـز اسـتان، در شـمال بصـره قـرار دارد، نزدیکتریـن نقطـه بصـره بـه «منطقـة القرنـة» یعنـی محل تقارن دو رود دجله و فرات اسـت که از قضـا امـروزه بـه آن محـل دجلـة البصـرة اطلاق می‌گـردد.ثالثـا: ًروایـت امـام امیرالمؤمنیـن(علیه‌السلام) ناظـر بـه دجالـی اسـت کـه مقدمـه تمامـی دجال‌هـا بـوده طبیعتا پـس از او نیز دجال‌های دیگری قبل از دجال اصلی (دجالی که پس از ظهور امام مهدی (علیه‌السلام) می‌آید) خروج خواهند نمود. چنان‌چـه آن حضـرت می‌فرمایـد: «و یخرج دجال من دجله البصره و لیس منی و هو مقدمه الدجالین کلهم.» [5] «و خـارج می شـود دجالـی از کنـار دجلـه بصـره کـه از مـن نیسـت و او مقدمـه تمامـی دجال‌هـا می‌باشـد.»  بنابرایـن، توجیـه ناظـم العقیلـی بـه دجالـی کـه پـس از امـام مهـدی (علیه‌السلام) از میسـان خـروج خواهـد کـرد نادرسـت می‌باشـد، زیـرا روایـت امیرالمؤمنیـن (علیه‌السلام) اشـاره بـه خـروج مقدمـه دجال‌هـا پیـش از امـام مهـدی (علیه‌السلام) دارد و حـال آن‌کـه روایـت نقـل شـده توسـط ناظـم العقیلـی بـه دجـال پـس از امـام اشـاره دارد. رابعا: در روایتی که ناظم العقیلی در توجیه تطبیق دجال به حیدر مشتت آورد است، [6] او را دجـال پـس از امـام مهـدی (علیهالسلام) معرفـی می‌کنـد در حالی‌کـه حیـدر مشـتت در اوایـل سـال (2007م) کشـته شـد و حـال آن‌کـه هنـوز امـام مهـدی (علیه‌السلام) بـه همـراه عیسـی بـن مر یـم (علیه‌السلام) ظهور نفرموده اسـت. لذا با کشـته شـدن حیـدر مشـتت، تطبیـق و توجیـه ناظـم العقیلـی باطـل می‌گردد.
 پی‌نوشت:
 [1]. سامری عصر ظهور، ناظم العقیلی، اصدارات انصار، بی‌تا‌بی‌جا، ص 70 - 71.
[2]. فتوح البلدان، بلاذری، مكتبة النهضة المصرية ، القاهرة، ج2، ص 437.
[3]. معجم البلدان، الحموي الرومي البغدادي، دار إحياء الثراث العربي بيروت، لبنان ج 1 ، ص 70 - 71.
[4]. المختصر فی اخبار البشر، ابوالفداء، ج 2، ص 81.
[5]. التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، سید بن طاووس، ص249
[6]. همان، ص 266.