متن مقاله
یکی از مسائل اساسی که باعث شده است، فقه سلفیه خصوصاً وهابیت، به تکفیر و خشونت منجر شود، خلط مباحث فقهی و اعتقادی است. در حالی‌که باید بین این دو حوزه فرق گذاشت. سلفیه معتقدند که در حوزه فقه، مجتهد باید اجتهاد کند و بر اساس اجتهاد خودش عمل کند. چنان‌که حدیثی از بخاری در این باب موجود است که «إِذَا حَكَمَ الحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْر.[1] اگر حاکم بر اساس اجتهاد خود، حکم دهد، در صورتی‌که مطابق با واقع باشد، دو پاداش دارد و در صورتی‌که حکمش مطابق با واقع نباشد و خطا کند، یک پاداش دارد.»
بنابراین بر اساس این دیدگاهِ وهابیت، که مورد پذیرش شیعه نیز هست، شخص مجتهد، یا به حقیقت می‌رسد یا نمی‌رسد و در هر دو صورت نزد خداوند معذور است و به خاطر زحمتی که کشیده است، اجر داده می‌شود. بنابراین بر اساس این دیدگاه، اگر کسی در مسائل فقهی، فتوا به جواز امری داد و مجتهد دیگری این امور را جایز ندانست، نباید حکم به تکفیر و شرک او کرد، زیرا این امور از مسائل فقهی است و فقیه بر اساس آیات و روایات به این نتیجه رسیده است، ولی مع الاسف مشاهده می‌کنیم که وهابیت برای این‌که راحت بتوانند دیگران را تکفیر کنند، مسائل فقهی زیارت و توسل وشفاعت را در زمره مسائل عقیدتی وارد کرده‌اند و بر همین اساس مسلمانان زیادی را تکفیر می‌کنند. آن‌ها حتی افزون بر این امور، مسائلی هم‌چون تراشیدن ریش، تصویر سازی و حجاب را نیز وارد مسائل عقیده کرده‌اند.[2]
برای تبیین بیشتر به کتاب مجموع فتاوی ابن باز مراجعه کرده و دیدگاه وی را در رابطه با این امور بیان می‌کنیم.
تصویر سازی: نصب کردن تابلو تصاویر انسان و حیوانات جایز نیست، زیرا این امور منجر به شرک می‌شود.[3]
موسیقی: شکی در حرمت شنیدن موسیقی نیست و این امور انسان را به وادی شرک و کفر می‌کشاند.[4]
گرامی‌داشت سال روز ولادت پیامبر: احتفال و جشن برای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جایز نیست و بدعت در دین است، زیرا در زمان پیامبر و صحابه انجام نمی‌شده است.[5]
چنان‌که مشاهده می‌شود، این موارد از مسائل فقهی است که اختلاف آراء در آن وجود دارد و هر فقیهی بر اساس ادله خاص خودش حق قضاوت و اجتهاد دارد، ولی وهابیت این مسائل فقهی را وارد مسائل عقیده کرده و فتوا به کفر و شرک مسلمین داده‌اند.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. «إِذَا حَكَمَ الحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْر.» بخاری، محمّد بن اسماعيل، صحيح بخاري، ریاض، دارالسلام للنشر و التوزیع، 1419ق، ص1264، ح7352. برای دیدن تصویر کلیک کنید.
[2]. فرحان مالکی، حسن، نگاهی به غلو اندیشی و افراط گرایی علمای معاصر عربستان، موسسه فرهنگی هنری آفتاب خرد، تهران، 1396ش، ص149.
[3]. «لایجوز تعلیق التصاویر و لا الحیوانات المحنطه فی المنازل و لا فی المکاتب و لا فی المجالس لعموم الاحادیث الثابته عن رسول الله ... لان ذلک وسیله للشرک بالله.» بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوى العلامة عبد العزيز بن باز، تحقیق: محمد بن سعد الشويعر، داراصداء المجتمع للنشر و التوزیع، ریاض، 1421ق، ج4، ص223. برای دیدن تصویر کلیک کنید.
[4]. «الاستماع الی الاغانی لا شک فی حرمته وماذاک الا لانه یجر الی معاص کثیرة و الی فتن متعدده، و یجر الی العشق و الوقوع فی الزنا و الفواحش و اللواط و یجر الی معاص اخری، کشرب المسکرات و لعب القمار، و صحبة الاشرار و ربما اوقع فی الشرک و الکفر بالله.» بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوى العلامة عبد العزيز بن باز، تحقیق: محمد بن سعد الشويعر، داراصداء المجتمع للنشر و التوزیع، ریاض، 1421ق، ج3، ص434. برای دیدن تصویر کلیک کنید.
[5]. «لایجوز الاحتفال بمولد الرسول و لاغیره؛ لان ذلک من البدعة المحدثة فی الدین.» بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله، مجموع فتاوى العلامة عبد العزيز بن باز، تحقیق: محمد بن سعد الشويعر، داراصداء المجتمع للنشر و التوزیع، ریاض، 1421ق، ج1، ص178. برای دیدن تصویر کلیک کنید.