متن مقاله
یکی از کسانی‌که در طول چندین قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند، تقی ‌الدین احمد بن عبدالحلیم معروف به «ابن‌تیمیه» است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه می‌گیرد. وهابیان برای او کنگره‌های علمی گرفته و کتاب‌هایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کرده‌اند و در حقیقت او را مؤسّس مذهب خود می‌دانند. اما در مقابل می‌بینیم برخی از علمای اهل‌سنت مواضع تندی در مقابل این شخصیت دارند که در این مقاله برای نمونه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

- شهاب الدین احمد بن محمّد بن عمر خفاجی حنبلی مصری؛
او درباره زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌گوید: «و زیارت قبرش سنتی است که در روایات به آن اشاره شده و مستحبی است که مورد اجماع واقع شده است و به کلام کسی‌که با این مسأله مخالفت کرده اعتنایی نیست، ... و بدان‌که این حدیث همان چیزی است که ابن‌تیمیه و پیروانش هم‌چون ابن قیم را به گفتار زشتش کشانده که به سبب آن او را تکفیر کرده‌اند، و سبکی درباره آن کتاب مستقلی تصنیف کرده است، و آن عبارت است از منع زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و سفر برای آن، ... او گمان کرده با خرافاتی که جای ذکر آن نیست از جانب توحید حمایت کرده است، خرافاتی که از عاقل صادر نمی‌شود، تا چه رسد به شخص فاضل. خداوند عزّوجلّ با او مسامحه کند و از او بگذرد.»[1] او نیز در ردّ استدلال ابن‌تیمیه به حدیث: «حجت و دلیلی در آن نیست... چرا که این استدلال نزاعی شیطانی است.»[2]

- زین‌ الدین عبدالرحمن بن رجب حنبلی؛
شیخ ابوبکر حصنی شافعی درباره او می‌گوید: «شیخ زین الدین بن رجب حنبلی از جمله کسانی بود که ابن‌تیمیه را کافر می‌دانست و ردّی بر او نوشته است، و لذا با بلند‌ترین صدا در برخی مجالس می‌گفت: سبکی در تکفیر ابن‌تیمیه صاحب حق است.»[3]

- قاضی شیخ شرف‌الدین عبدالغنی بن یحیی حرّانی حنبلی؛
او که معاصر ابن‌تیمیه بوده، ابن حجر عسقلانی او را در ضمن علمایی برشمرده که با نظریات ابن‌تیمیه به مخالفت برخاسته‌اند.[4]

پی‌نوشت:

[1]. «و زیارة قبره سنة مأثوره مستحبة مجمع علیها، ای علی کونها سنة، و لا عبرة بمن خالف فیها کابن‌تیمیه... و اعلم انّ هذا الحدیث هو الذی دعا ابن‌تیمیه و من تبعه کابن‌القیم الی مقالته الشنیعة التی کفروه بها، و صنف فیها السبکی مصنفا مستقلا و هی منعه من زیارة قبر النبیّ و شدّ الرحال الیه... .» نسیم الریاض، خفاجی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 5.
[2]. «لا تجعلوا قبری عیدا... .» نسیم الریاض، خفاجی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 5، ص 113.
[3]. «و کان الشیخ زین الدین بن رجب الحنبلی ممّن یعتقد کفر ابن‌تیمیه، و له علیه الردّ. کان یقول بأعلی صوته فی بعض المجالس: معذور السبکی یعنی فی تکفیره.» دفع شبه من شبه و تمرّد، حصنی، ص 401.
[4]. الدرر الکامنة، ابن حجر عسقلانی، دارالجیل، بیروت، ج 1، ص 147.