پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اگر کسی از سر انصاف، اهل تحقیق و پژوهش باشد، متوجه خواهد شد که خداشناسی اسلامی با خداشناسی زرتشتی از زمین تا آسمان متفاوت است. بهتر است بگوییم اصلا قابل قیاس نیستند. در تعالیم اسلامی، خداوند ذاتاً وجود دارد و اصلا این وجود، عین ذات خداست. اما در تعالیم زرتشتی خداوند حادث، قلمداد شده است که صد البته این باور، نقصی بزرگ در وجود اهورامزدا است.

در منابع زرتشتی، اهورامزدا حادث قلمداد شده، به این صورت که "وجود"، عین ذات او نیست. بلکه خود، از حالت «نیستی» به «هستی» درآمد. در خرده اوستا (به شرح و ترجمه موبد اردشیر آذرگشسب) پیرامون اهورامزدا چنین نوشته شده که او «به خودی خود پیدا شده» است.[1] و همین گفتار نشان می‌دهد که اهورامزدا پیش از وجود، عدم بود، سپس پیدا شد. اما کسی او را نیافرید. از سویی در منابع زرتشتی به ازلی بودن اهورامزدا اشاره شده است. لیکن از جمع این دو گزاره (پیدایش اهورامزدا و از سویی دیگر، ازلی بودن او) درمی‌‍یابیم که در باور زرتشتی، اهورامزدا قدیم زمانی است. نه قدیم ذاتی (یعنی وجود، عین ذات او نیست. اما پیش از پیدایش زمان به وجود آمد). در حالیکه در باور اسلام، همانطور که گفتیم، خداوند ذاتاً وجود دارد. یعنی وجود، عین ذات اوست و به تعبیری دیگر، خدا هم قدیم زمانی است و هم قدیم ذاتی. یعنی هم پیش از پیدایش زمان، وجود داشته و در واقع، ذاتاً قدیم است و فرض نبودن برای او معنا نمی‌دهد.[2] همین نکته نشان می‌دهد که خداشناسی اسلامی، در مرتبه عقلانیت و حکمت، برتر و متعالی‌تر از خداشناسی زرتشتی است.

پی‌نوشت:

[1]. خرده اوستا، به ترجمه و گزارش موبد اردشیر آذرگشسب، تهران: 1354، ص 15.
[2]. برای مطالعه معنای قدیم زمانی و قدیم ذاتی بنگرید به: سید عبدالغنی اردبیلی، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1392، ج 1، ص 66-68 (برای مطالعه آنلاین کلیک کنید...)