ابن تیمیه در راستای توجیه ظلمی که به حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) شده است می‌گوید: «فاطمه (سلام‌الله‌علیها) از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مالی خواست و پیامبر به او عطا نکرد، همان‌طوری که در صحیحین از علی (علیه‌السلام) نقل شده، در مورد درخواست خادم از پیامبر و این‌که پیامبر به او خادم عطا نکرد، بلکه به او تسبیح یاد داد؛ پس وقتی جایز است که فاطمه از پیامبر چیزی طلب کند و او منعش کند، و بر او واجب نیست عطا کند، بر ابوبکر (خلیفه رسول خدا) هم جایز است که فاطمه از او درخواست کند و او ندهد (با علم به این‌که او معصوم نیست و طلب می‌کند چیزی که واجب نیست به او عطا شود)، وقتی واجب نیست که به او عطا شود، ترک عطایی که واجب نیست، مذموم نیست، اگرچه مباح باشد؛ و وقتی که عطا کردن مباح نباشد، ابوبکر بر این منع کردن مستحق ستایش نیز هست، ...»[1]

او برای استدلال خود، به حدیثی احتجاج کرده است، که در نقد این روایت نکاتی است، ازجمله این‌که این روایت در کتب شیعه با سندی نقل شده است که همه افراد آن ضعیف و مجهول هستند؛ برخی از فرازهای روایت درخواست کنیز، تأمل برانگیز بوده و علاوه بر مشکل سندی در کتب شیعه، از لحاظ محتوایی نیز ما را در پذیرفتن آن دچار مشکل می‌کند؛ برای نمونه: در روایت شیعه و برخی روایات اهل سنت که کیفیت این اتفاق را بیان کرده است،[2] امیرالمؤمنین و حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در زیر لحافی بودند، که حیا اجازه بیرون آمدن به آن‌ها نمی‌داد، در همین حال پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بالای سر آنان آمده و با آن‌ها صحبت می‌کند، که چنین رفتاری هم از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و هم از علی (علیه‌السلام) و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بعید است.
حال با این نکات اگر این حدیث را که از صحیحین نقل کرده است بپذیریم، این مورد با مورد بحث کاملاً تفاوت دارد و قابل قیاس نیست؛ در قضیه فدک، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) حق خود را می‌طلبد که ملک او بوده،[3] ولی در قضیه خادم، (اگر اتفاق افتاده باشد!) درخواست شده که مالی (خادمی) به ایشان بخشیده شود؛ در این مورد (درخواست خادم) نیز پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با این‌که عطای مورد درخواست را نداد، فرمود چیزی بهتر به تو عطا می‌کنم و رضایت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را جلب کرد، اما در مورد فدک که ایشان حقش را طلبید، رضایتشان جلب نشد و با خشمی که از خلیفه داشتند، به دیار باقی شتافتند.[4]
سخنان ابن تیمیه اشکالات دیگری نیز دارد، ازجمله این‌که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را غیر معصوم دانسته، که با آیه تطهیر و حدیث رضایت فاطمه، رضایت پیامبر است، عصمت ایشان قابل اثبات است، ولی در پایان عبارت ابن تیمیه، ابوبکر را معصوم دانسته و می‌گوید در طول عمرش، به احدی ظلم نکرده و حق کسی را منع ننموده، در حالی‌که هیچ کسی ادعای عصمت او را نکرده است.

پی‌نوشت:

[1]. «وَفَاطِمَةُ - رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا - قَدْ طَلَبَتْ مِنَ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - مَالًا، فَلَمْ يُعْطِهَا إِيَّاهُ. كَمَا ثَبَتَ فِي الصَّحِيحَيْنِ عَنْ عَلِيٍّ - رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ - فِي حَدِيثِ الْخَادِمِ لَمَّا ذَهَبَتْ فَاطِمَةُ إِلَى النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - تَسْأَلُهُ خَادِمًا، فَلَمْ يُعْطِهَا خَادِمًا وَعَلَّمَهَا التَّسْبِيحَ. وَإِذَا جَازَ أَنْ تَطْلُبَ مِنَ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ – مَا يَمْنَعُهَا [النَّبِيُّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -] إِيَّاهُ وَلَا يَجِبُ عَلَيْهِ أَنْ يُعْطِيَهَا إِيَّاهُ، جَازَ أَنْ تَطْلُبَ ذَلِكَ مِنْ أَبِي بَكْرٍ خَلِيفَةِ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -، وَعَلِمَ أَنَّهَا لَيْسَتْ مَعْصُومَةً أَنْ تَطْلُبَ مَا لَا يَجِبُ إِعْطَاؤُهَا إِيَّاهُ. وَإِذَا لَمْ يَجِبْ عَلَيْهِ الْإِعْطَاءُ لَمْ يَكُنْ مَذْمُومًا بِتَرْكِهِ مَا لَيْسَ بِوَاجِبٍ وَإِنْ كَانَ مُبَاحًا. فَأَمَّا إِذَا قَدَّرْنَا أَنَّ الْإِعْطَاءَ لَيْسَ بِمُبَاحٍ، فَإِنَّهُ يَسْتَحِقُّ أَنْ يُحْمَدَ عَلَى الْمَنْعِ. وَأَمَّا أَبُو بَكْرٍ فَلَمْ يُعْلَمْ أَنَّهُ مَنَعَ أَحَدًا حَقَّهُ، وَلَا ظَلَمَ أَحَدًا حَقَّهُ، لَا فِي حَيَاةِ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَلَا بَعْدَ مَوْتِهِ.» منهاج السنه، ابن تیمیه، ج4، ص247. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. «فَخَرَجَ حَتَّى أَتَى مَنْزِلَ فَاطِمَةَ وَقَدْ دَخَلَتْ هِيَ وَعَلِيٌّ فِي اللِّحَافِ فَلَمَّا اسْتَأْذَنَ هَمَّا أَنْ يَلْبَسَا فَقَالَ كَمَا أَنْتُمَا إِنِّي أُخْبِرَتُ أَنَّكِ جِئْتِ تَطْلُبِينَ فَمَا حَاجَتُكِ ...» فتح الباری، ابن حجر، ج11، ص121.
[3]. «اثبات قطعی این که فدک را پیامبر اکرم (ص) به حضرت زهرا (س) بخشید»
[4]. «فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ عَلَى أَبِي بَكْرٍ فِي ذَلِكَ، فَهَجَرَتْهُ فَلَمْ تُكَلِّمْهُ حَتَّى تُوُفِّيَتْ.» صحيح بخاری، بخاری، ج5، ص139.