شک در تولد امام زمان، به‌دلیل تعدد نام ذکر شده برای مادر ایشان
وهابى‌ها شبهه کرده‌اند که در نام مادر امام زمان (عجل الله تعالى فرجه الشريف) اختلاف است و این مطلب دليلی بر ضعف قضيه ولادت آن حضرت است.[1]
این شبهه جواب‌های متعددی دارد، مثلاً می‌توان گفت که مردم ازجمله زنان در آن زمان نام‌های متعددی داشتند،[2] هم‌چنین اختلاف در نام افراد دیگر هم وجود دارد؛ اگر با اختلاف در نام فردی و یا نام مادر کسی وجود او مشکوک شود، وهابیت در موارد دیگر چه جوابی می‌دهند؟
مثلاً علماى اهل سنت درباره نام مادر ابوبكر و اسم خود او دچار اختلاف شده‌اند، ابن أثير مى‌نويسد: «نام مادر ابوبكر ام الخير دختر صخر بن عامر بن كعب كه دختر عمه ابوقحافه مى‌شده بوده، برخى گفته‌اند كه اسم او ليلى دختر صخر بوده، اين مطلب را محمد بن سعد گفته؛ ديگران گفته‌اند كه اسم مادر ابوبكر سلمى دختر صخر بن عامر بن عمرو بن کعب بوده، ولى اين سخن بى‌ارزشى است؛ چرا كه او دختر برادر ابوقحافه بوده و در عرب رسم نبوده كه كسى با دختر برادرش ازدواج كند، ديدگاه اول صحيح‌تر است.»[3]
«درباره نام خود ابوبكر نیز اختلاف شده است؛ برخى گفته‌اند كه اسم او عبد الكعبه بوده؛ پس رسول خدا او را عبد الله ناميد، برخى گفته‌اند كه خانواده‌اش او را عبد الله ناميدند؛ و گفته شده كه اسم او عتيق نيز بوده است.»[4]
نكته‌ای که در گفته ابن أثير است این است كه مى‌گويد: برخى گفته‌اند مادر ابوبكر دختر عمويش بوده؛ يعنى ابوقحافه با دختر برادرش ازدواج كرده است و بدون سند و دلیل و فقط با یک احتمال آن را بی‌ارزش خوانده است. طبرانى در کتاب معجم الكبير در مورد والدین ابوبکر می‌گوید: «از عروه نقل شده است كه اسم ابوبكر، عبد الله بن عثمان بن عامر بن عمرو بود، که در جنگ بدر به همراه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حضور داشت، و مادرش سلمى بنت صخر بن عامر بن عمرو ... نام داشت.»[5] هیثمی بعد از نقل اين روايت مى‌گويد: «اين روايت را طبرانى نقل كرده و سند آن حسن است.»[6] که این نقل نشان می‌دهد که پدر ابوبکر با برادرزاده‌اش ازدواج کرده و اگر این را نپذیریم، در نام مادر ابوبکر اختلاف شده و سه نام برای او ذکر شده است.
مثال دیگر در اختلاف داشتن نام افراد در تاریخ، اختلاف در نام ابوهريره و نام پدر او است كه شايد به بيش از سی نام براى او و نام پدرش ذكر كرده‌اند. ابن حجر عسقلانی در كتاب تقريب التهذيب نقل کرده است: «در باره نام ابوهريره و نام پدرش اختلاف شده است: عبدالرحمن بن صخر؛ عبدالرحمن بن غنم؛ عبدالله بن عائذ؛ عبد الله بن عامر؛ عبد الله بن عمر؛ سكين بن ودمة بن هانى؛ سكين بن مل؛ سكين بن صخر؛ عامر بن عبد الشمس؛ عامر بن عمير؛ يزيد عشرقة؛ يزيد بن عبد نهم؛ يزيد بن عبد شمس؛ يزيد بن غنم؛ عبيد بن غنم؛ عمرو بن غنم؛ عمرو بن عامر؛ سعيد بن الحارث. اين هجده نام، اسم‌هايى بودند كه بنده توانستم به آن دسترسى پيدا كنم.»[7]
او در كتاب دیگرش، «فتح الباری» مى‌نويسد: «درباره نام ابوهريره اختلاف شديدى شده است؛ ابن عبدالبر گفته: در زمان جاهليت و بعد از اسلام درباره نام هيچ كسى به اندازه نام ابوهريره اختلاف نشده؛ تا جایى كه در اين‌باره بيش از بيست قول نقل شده است، ابن جوزى در كتاب التلقيح هيجده نام را شمرده است، نووى گفته: درباره نام او بيش از سى نظر وجود دارد. من مى‌گويم: من در شرح حال ابوهريره اين نام‌ها را جمع كردم؛ ولى به اين حد نرسيد؛ و لكن ممكن است كه كلام نووى را بتوان بر اختلاف درباره اسم خود او و اسم پدرش حمل كرد.»[8]
اختلافات در مورد نام ديگران را نيز مى‌توان ليست كرد، مثل نام ام المؤمنين ام حبيبه، ام المؤمنين ام سلمه و... كه اختلاف درباره نام آن‌ها در كتاب‌هاى تاريخى و رجالى آمده است.
بنابراین نام‌هاى متعدد حضرت نرجس خاتون، هرگز نمى‌تواند اصل ولادت فرزند گرامى آن حضرت را خدشه‌دار كند و زير سؤال ببرد؛ اگر این شبهه درست باشد، وهابیت که به خاطر اختلاف در نام مادر امام زمان در ولادتش شک کرده‌اند، با مبنای خود نمی‌توانند وجود ابوبكر را كه هم در نام مادرش و هم در نام خودش اختلاف وجود دارد ثابت كنند، اين قاعده درباره ابوهريره و ديگران نيز صدق مى‌كند.
پی‌نوشت:
[1]. «اختلف في اسم الجارية التي قالوا انّها ولدته، فقال قائلهم: انّ اسمها نرجس، وقيل: اسمها صقيل أو صيقل، وقيل: حكيمة، وقيل غير ذلك.» الشيعة والتشيع، احسان الهی ظهیر، ص272 ـ 273.
فرق معاصرة، غالب بن علی عواجی، ج1، ص271.
[2]. «مرسوم بودن نام‌های متعدد برای زنان، در صدر اسلام»
[3]. «وأُمه أُم الخَيْر سَلْمَى بنت صخر بن عامر بن كعب بن سعد بن تيم بن مرة، وهي ابنة عَمّ أبي قحافة، وقيل: اسمها: ليلى بنت صخر بن عامر. قاله محمد بن سعد، وقال غيره: اسمها سلمى بنت صخر بن عامر بن عمرو بن كعب بن سعد بن تَيْم. وهذا ليس بشيءٍ؛ فإنها تكون ابنةَ أخيه، ولم تكن العربُ تنكح بنات الإخوة. والأول أصح.» أسد الغابه، ابن اثیر، دارالفکر، ج3، ص205.
[4]. «... وقد اختلف في اسمه، فقيل: كان عبدَ الكعبة فسماه رسول الله صلى الله عليه وسلّم عبد الله. وقيل: إن أهله سموه عبد الله. ويقال له: عتيق أيضاً.» أسد الغابه، ابن اثیر، دارالفکر، ج3، ص205.
[5]. «حدثنا محمد بن عَمْرِو بن خَالِدٍ الْحَرَّانِيُّ حدثني أبي ثنا بن لَهِيعَةَ عن أبي الأَسْوَدِ عن عُرْوَةَ قال أبو بَكْرٍ الصِّدِّيقُ اسْمُهُ عبد اللَّهِ بن عُثْمَانَ بن عَامِرِ بن عَمْرِو بن كَعْبِ بن سَعْدِ بن تَيْمِ بن مُرَّةَ شَهِدَ بَدْرًا مع رسول اللَّهِ صلى اللَّهُ عليه وسلم وَأُمُّ أبي بَكْرٍ رضي اللَّهُ عنه أُمُّ الْخَيْرِ سَلْمَى بنتُ صَخْرِ بن عَامِرِ بن عَمْرِو بن كَعْبِ بن سَعْدِ بن تَيْمِ بن مُرَّةَ بن كَعْبِ بن لُؤَيِّ بن غَالِبِ بن فِهْرِ بن مَالِكٍ.» المعجم الكبير، طبرانی، ج 1 ص 51.
[6]. «رواه الطبراني وإسناده حسن.» مجمع الزوائد، هیثمی، ج9، ص40.
[7]. «أبوهريرة الدوسي الصحابي الجليل حافظ الصحابة اختلف في اسمه واسم أبيه قيل عبد الرحمن بن صخر وقيل بن غنم وقيل عبد الله بن عائذ وقيل بن عامر وقيل بن عمرو وقيل سكين بن ودمة بن هانئ وقيل بن مل وقيل بن صخر وقيل عامر بن عبد شمس وقيل بن عمير وقيل يزيد بن عشرقة وقيل عبد نهم وقيل عبد شمس وقيل غنم وقيل عبيد بن غنم وقيل عمرو بن غنم وقيل بن عامر وقيل سعيد بن الحارث هذا الذي وقفنا عليه من الاختلاف في ذلك...» تقريب التهذيب، ابن حجر، ج1، ص680.
[8]. «وقد اختلف في اسمه اختلافا كثيرا قال بن عبد البر لم يختلف في اسم في الجاهلية والإسلام مثل ما اختلف في اسمه اختلف فيه على عشرين قولا قلت وسرد بن الجوزي في التلقيح منها ثمانية عشر وقال النووي تبلغ أكثر من ثلاثين قولا قلت وقد جمعتها في ترجمته في تهذيب التهذيب فلم تبلغ ذلك ولكن كلام الشيخ محمول على الاختلاف في اسمه وفي اسم أبيه معا.» فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، ج1، ص51.
افزودن نظر جدید