صلوات بر پیامبر و آل او از نگاه صحیح بخاری و مسلم
صلوات، از آیاتی است که خداوند در قرآن با صراحت تمام به مردم دستور میدهد که درود و صلوات بر پیامبر بفرستند. این درود و صلوات را باید به صورت کامل ختم کنند، اما برخی از افراد مغرض و کینه توز صلوات را کامل ادا نمیکنند، که قطعاً موجب ناراحتی پیامبر را فراهم میکنند چرا که شخص خود پیامبر صلوات کامل را به اطرافیان گوشزد نموده است
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ صلوات بر پیامبر را خداوند در قرآن متذکر شده است، این آیهی شریفه از قرآن است که خداوند میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يصَلُّونَ عَلَي النَّبِي يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً.[احزاب/56] همانا خداوند و فرشتگانش بر پیامبر صلوات میفرستند، پس ای کسانیکه ایمان آوردهاید، بر او صلوات و سلام در شان او بفرستید.» برخی از صحابه بهخاطر جهل و کینهتوزی نسبت به اهل بیت رسول خدا، هنگام صلوات فقط نام پیامبر را میآورند و در این دوران هم هنوز در میان اهل سنت به همان صورت ناقص صلوات را اداء میکنند، تا جایی که آل پیامبر را ضمیمهی آن نمیکنند، بلکه اصحاب را به جای آن میآورند، و با این عمل، بدعت زشتی را در سنت پیامبر از صدر اسلام تاکنون برجا گذاشتند و اهل سنت همین بدعت را دنبال میکنند و این در حالی است که رسول خدا با شدت هر چه تمامتر از اینگونه صلوات اظهار ناراحتی میکردند، لذا خداوند با نزول این آیه شریفه مهر تأییدی را بر گفتار پیامبر زدند، تا دیگر بهانهای بهدست مغرضین و افراد کینهتوز و لجوج نباشد.
با نگاهی دقیق در اسناد و منابع اهل سنت میبینیم که آنان صلوات کامل را در کتب خود بیان داشتهاند، مثلاً در کتاب صحیح بخاری ذیل شان نزول آیه صلوات [سوره احزاب، آیه 56] اینچنین نقل میکند: «الایه فی شان آل محمد، ان الله و ملائکته یصلون... قیل: یا رسول الله اما السلام علیک فقد عرفنا، فکیف الصلاة علیک؟ قال رسول الله: قولوا اللهم صل علی محمد و علی آل محمد.[1] زمانی که این آیه صلوات نازل شد به رسول خدا عرض کردند: ای پیامبر، سلام بر تو را به خوبی میدانیم، چگونه بر تو صلوات بفرستیم؟ پیامبر فرمودند: بگویید، اللهم صل علی محمد و علی آل محمد.»
همچنین مطلب دیگری از آیه این است که صلوات بر پیامبر مخصوص انسانها نبود، بلکه ملائکه هم بر پیامبر و آل او صلوات میفرستادند، مثلاً در کتاب کنز العمال حدیثی آمده است که پیامبر فرمودند: «انّ الملائک صلّت علیّ و علی علیّ سبع سنین قبل ان یسلّم بشر.[2] فرشتگان، هفت سال پیش از مسلمان شدن مردم بر من و علی، صلوات میفرستادند.»
و یا در روایتی دیگر پیامبر میفرماید: «ولقد صلّت الملائکه علیّ و علی علیّ، لانّا کنّا نصلّی و لیس معنا احد.[3] به تحقیق فرشتهها بر من و علی درود میفرستادند، زیرا تنها من و علی نمازگزار بودیم.»
و یا در روایتی دیگر ابن حجر هیثمی در کتاب خود دربارهی صلوات به نقل از دیلمی با سند خود از پیامبر اکرم آورده است که پیامبر خدا فرمود: دعا به آسمان بالا نمیرود مگر زمانی که بر محمد و آل او صلوات بفرستند.»[4]
همچنین پیشوای مذهب شافعیان، «شافعی» در شعری که سروده است میگوید:
«یا اهل بیت رسول الله حبّکم............. فرض من الله فی القرآن انزله
کفاکم من عظیم فضل انّکم................ من لم یصلّ علیکم لاصلاة له.[5]
ای خاندان رسول خدا! آنچنان که خدا در قرآن نازل کرده است، دوستی شما بر همگان واجب است. از فضائل بیشمار شما همین کافی است که هر کس بر شما در نماز صلوات نفرستد، نمازش مقبول الهی نیست.»
و در حسن ختام این نوشتار کوتاه عبارتی را از کتاب صحیح مسلم میآوریم که صلوات بر پیامبر و آل او را بهصورت کامل آورده است: «اللهم صل علی محمد و آل محمد.»[6]
پینوشت:
[1]. صحیح بخاری، بخاری، دارالفکر، بیروت، لبنان، ج5-6، کتاب التفسیر، باب 452 حدیث 1222-1224.
[2]. کنز العمال، متقی هندی، دارالحدیث، قم، ایران، (1374ش)،ج11 ص616.
[3]. اسد الغابه، ابن اثیر، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ایران، ج4 ص18.
[4]. الصواعق المحرقه، ابن حجر هیثمی، چاپ قاهره، مصر، ص148.
[5]. شرف الموبّد، نبهانی، مطبعه الادبیه، بیروت، لبنان، ص99.
[6]. صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، دار الطباعه العامره، استانبول، ترکیه، (1329ق)،ج1 کتاب الصلوة، ذیل آیه 56 سوره احزاب.
افزودن نظر جدید